Το σπανάκι πιστεύεται πως έχει περσική προέλευση. Από τον 12ο αιώνα, εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη και έγινε συνώνυμο της καλής υγείας. Μια φήμη που στέκεται σταθερή μέχρι σήμερα. Ανήκει στην οικογένεια chenopodiaceae (επίσης γνωστή ως goosefoot), μια οικογένεια θρεπτικών φυτών που περιλαμβάνει τα τεύτλα και την κινόα επίσης.

 ... Το αποτέλεσμα του Ποπάυ

Το σπανάκι έγινε γνωστό ως πηγή της δύναμης του Ποπάυ. Όταν έρχεται αντιμέτωπος με το "πρόβλημα", ο ναυτικός Ποπάυ θα ανοίξει ένα κουτάκι σπανάκι. Μόλις καταναλωθεί, οι δικέφαλοι θα διογκωθούν, θα αποκτήσει υπερδυνάμεις και έτσι θα νικήσει τους εχθρούς του. Παρόλο που υπάρχουν πολλά και πολύτιμα θρεπτικά συστατικά στα φύλλα, ο θρύλος που συνοδεύει τις ιδιότητες του σπανακιού στην ιστορία του Ποπάυ, είναι ελαφρώς διογκωμένος.

 Ιδιότητες

Το σπανάκι είναι γνωστό για τις διατροφικές του ιδιότητες με αξιοσημείωτες ικανότητες να αποκαταστήσει την ενέργεια, να αυξήσει τη ζωτικότητα και να βελτιώσει την ποιότητα του αίματος. Είναι πλούσιο σε σίδηρο. Ο σίδηρος παίζει βασικό ρόλο στη λειτουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα οποία βοηθούν στη μεταφορά οξυγόνου στο σώμα, στην παραγωγή ενέργειας και στη σύνθεση του DNA. Το σπανάκι είναι επίσης μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης Κ, η οποία παίζει σημαντικότατο ρόλο στην πήξη του αίματος. Πηγή βιταμίνης Α, βιταμίνης C και φυλλικού οξέος.

Το σκούρο πράσινο χρώμα των φύλλων του σπανακιού δείχνει ότι περιέχουν υψηλά επίπεδα χλωροφύλλης και καροτενοειδών που προάγουν την υγεία (βήτα καροτίνη, λουτεΐνη και ζεαξανθίνη). Αυτές οι φυτοχημικές ουσίες έχουν αντιφλεγμονώδεις και αντικαρκινικές ιδιότητες και είναι ιδιαίτερα σημαντικές για υγιή μάτια, βοηθώντας στην πρόληψη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας και του καταρράκτη.

Το σπανάκι έχει καλά επίπεδα σιδήρου, αλλά όχι τόσο όσο πίστευαν αρχικά. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι υπάρχουν δύο μορφές διατροφικού σιδήρου: σίδηρος «αιμικός» ​​και σίδηρος «μη αιμικός». Ο «αιμικός» σίδηρος βρίσκεται στα ζωικά προϊόντα και είναι η πιο αποτελεσματικά απορροφήσιμη μορφή σιδήρου για τον άνθρωπο. Ο «μη αιμικός σίδηρος» βρίσκεται στα φυτικά τρόφιμα (όπως το σπανάκι) και είναι λίγο πιο δύσκολο για το σώμα να τον απορροφήσει σε σύγκριση. Ωστόσο, οι χορτοφάγοι, αυτοί που αντιμετωπίζουν αναιμία με έλλειψη σιδήρου και οι έγκυες ενθαρρύνονται να συμπεριλάβουν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής.

Κίνδυνοι από την κατανάλωση του…

1. Το σπανάκι περιέχει μεγάλη ποσότητα οξαλικού. Τα άτομα με ιστορικό λίθων (συνήθως είναι οξαλικού ασβεστίου) στους νεφρούς πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση. Μια χαμηλή δίαιτα οξαλικού ορίζεται συνήθως ότι περιέχει λιγότερο από 50 χιλιοστόγραμμα οξαλικού άλατος την ημέρα. Μια ποσότητα 100gρ. σπανάκι έχει περισσότερο από αυτό και έτσι είναι καλύτερα να αποφεύγεται η κατανάλωσή του.
2. Τα υψηλά επίπεδα οξαλικού οξέος στο σπανάκι θεωρούνται από καιρό ότι αναστέλλουν την απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών ουσιών όπως ο σίδηρος και το ασβέστιο, αν και μερικές μελέτες υποδεικνύουν ότι οι επιδράσεις του οξαλικού οξέος είναι ελάχιστες. Το ελαφρώς μαγειρικό ή μαραμένο σπανάκι πιστεύεται ότι μειώνει την περιεκτικότητα σε οξαλικό οξύ.
3. Το σπανάκι είναι εξαιρετική πηγή βιταμίνης Κ, η οποία παίζει ρόλο στην πήξη του αίματος. Άτομα που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή, όπως η βαρφαρίνη, θα πρέπει να παρακολουθούν στενά την πρόσληψη βιταμίνης Κ ή να αποφεύγουν συνολικά τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όπως το σπανάκι.
4. Τέλος, όπως όλα τα ωμά λαχανικά, όταν καταναλώνουμε το σπανάκι ωμό, θα πρέπει να το πλένουμε πάρα πολύ καλά, ώστε να αποφύγουμε τον κίνδυνο μετάδοσης σαλμόνέλλας ή τοξοπλάσματος. Όπως ισχύει λοιπόν για όλες τις ωμές σαλάτες, θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους από έγκυες, αν δεν είναι σίγουρες για τις συνθήκες υγιεινής.

Για ακόμα μια φορά λοιπόν, καταλήγουμε στο πόσο σημαντική είναι η ποικιλία στη διατροφή μας για να υπάρχει ισορροπία στην πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών και άρα και στον οργανισμό μας. 

Πηγές:

• Massey LK1, Roman-Smith H, Sutton RA. Effect of dietary oxalate and calcium on urinary oxalate and risk of formation of calcium oxalate kidney stones. J Am Diet Assoc. 1993 Aug;93(8):901-6.
• Chang CH1,Wang YW.  A practical approach to minimize the interaction of dietary vitamin K with warfarin.A practical approach to minimize the interaction of dietary vitamin K with warfarin. J Clin Pharm Ther. 2014 Feb;39(1):56-60. doi: 10.1111/jcpt.12104. Epub 2013 Oct 28.
• Moser B1, Szekeres T, Bieglmayer C, Wagner KH, Mišík M, Kundi M, Zakerska O, Nersesyan A, Kager N, Zahrl J, Hoelzl C, Ehrlich V, Knasmueller S. Impact of spinach consumption on DNA stability in peripheral lymphocytes and on biochemical blood parameters: results of a human intervention trial. Eur J Nutr. 2011 Oct;50(7):587-94. doi: 10.1007/s00394-011-0167-6. Epub 2011 Mar 9.
• Φωτογραφία εισαγωγής από pexels.com