Οι διεθνείς οργανισμοί συστήνουν την εισαγωγή στερεών τροφών στα μωράκια στην ηλικία των 6 μηνών. Σε αυτήν την ηλικία το μωράκι μπορεί να σταθεί όρθιο, να στηρίξει το κεφάλι του, να μασήσει, να πιάσει κάτι με το χεράκι και να το φέρει στο στόμα. Εκτός αυτού ο οργανισμός του χρειάζεται επιπλέον θρεπτικά συστατικά από αυτά που μπορεί να του προσφέρει το γάλα και το πεπτικό του σύστημα είναι πια αρκετά ώριμο, ώστε να επεξεργαστεί αυτές τις τροφές.

Παραδοσιακά οι πρώτες τροφές που εισάγονται είναι πολτοποιημένες, ώστε να διευκολύνουν το παιδί που δεν έχει ακόμα δοντάκια να καταπιεί την τροφή του. Άλλωστε, κάποτε, όπως συνέβαινε και με πολλά ζώα, η μάνα μασούσε την τροφή του παιδιού της και μετά την έδινε στο στόμα του, για να τη φάει. Τότε, βέβαια, δεν υπήρχαν άλλοι τρόποι να μαλακώνουν την τροφή τους, όπως ο βρασμός και τα blender, που χρησιμοποιούμε σήμερα.

Σήμερα, όμως, οι επιστήμονες μελετούν και έναν διαφορετικό τρόπο με τον οποίον μπορεί να ξεκινήσει η εισαγωγή στερεών τροφίμων, γνωστό ως baby led weaning. Στα ελληνικά η μέθοδος ονομάζεται «μέθοδος εισαγωγής στερεών τροφών με την καθοδήγηση του μωρού». Σύμφωνα με αυτή, μπορούμε να δώσουμε κατάλληλα τεμαχισμένα μαλακά τρόφιμα στο παιδί και να το αφήσουμε να επιλέξει μόνο του τι θα φάει, πόσο θα φάει. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούμε, βέβαια, ένα σχετικό έλεγχο του τι θα φάει το μωρό μας (είμαστε εμείς υπεύθυνοι για τις τροφές που του δίνουμε), όμως αυτό από μόνο του ρυθμίζει τα υπόλοιπα.

Το θέμα του γονικού ελέγχου όσον αφορά την τροφή έχει μελετηθεί πολύ ως παράγοντας παχυσαρκίας. Τα παιδιά παχαίνουν όλο και περισσότερο. Οι μελέτες, λοιπόν, πολλές. Ένας από τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο της παχυσαρκίας είναι η ύπαρξη γονέων, οι οποίοι ασκούν έντονο έλεγχο στο τι, πόσο, πότε θα φάνε τα παιδιά τους. Με αυτόν τον τρόπο φαίνεται ότι εμείς, ως γονείς, προσπαθώντας να θρέψουμε όσο το δυνατόν καλύτερα το παιδάκι μας, δεν το αφήνουμε να μάθει να ακούει το σώμα του.

Χόρτασα; Πεινάω; Έχω όρεξη για αλμυρό; Για κάτι ζεστό; Για κάτι δροσερό; Για κάτι υγρό; Συχνά ο οργανισμός μας μας λέει ακριβώς τι χρειάζεται. Αν δεν αφήσεις από νωρίς το παιδί να μάθει να ακούει το σώμα του και τις ανάγκες του, αυξάνεται ο κίνδυνος να μην αναγνωρίζει βασικές ανάγκες όπως η πείνα, η δίψα, ο κορεσμός.

Οι έρευνες, λοιπόν, έδειξαν ότι τα παιδιά τα οποία μαθαίνουν από την αρχή να αυτορυθμίζονται στη διατροφή τους κτίζουν μία καλύτερη σχέση με το φαγητό, με αποτέλεσμα να έχουν λιγότερα προβλήματα μεγαλώνοντας.

Μία άλλη παράμετρος που θεωρείται σημαντική είναι ότι το παιδάκι που ξεκινάει να τρώει μόνο του τα τρόφιμα, μαθαίνει τις διαφορετικές γεύσεις, μυρωδιές και υφές των τροφίμων με αποτέλεσμα μεγαλώνοντας να γίνεται πιο δεκτικό σε διαφορετικές τροφές. Πιάνει το καροτάκι, μελετά το μήλο, παίζει με το μπροκολάκι, πιπιλάει την κόρα του ψωμιού, λιώνει στο στόμα του την μπανάνα, παίζει με τη γλυκοπατάτα, νιώθει την υφή του φιστικοβούτυρου κλπ  Γεμίζει χρώμα, γεύσεις αλλά τελικά γεμίζει και το στομαχάκι του και νιώθει την ηρεμία και την ευχαρίστηση της ικανοποίησης της πείνας του. Έτσι μαθαίνει ότι με αυτό το καροτάκι, το κοτοπουλάκι, το φρουτάκι ένιωσε ικανοποιημένο και ξεκινάει θετικά η επαφή του με την τροφή.   

Τι ακριβώς είναι το baby led weaning;

1. Τους πρώτους 6 μήνες το μωράκι θηλάζει αποκλειστικά (μπορεί να πίνει και έτοιμο γάλα).
2. Μετά τους πρώτους 6 μήνες το μωράκι ξεκινάει να τρώει τροφές στερεές μαλακές και κομμένες κατάλληλα ώστε να μπορεί να τις πιάσει κατάλληλα και να τις βάλει στο στόμα του. Το μωράκι δεν τρώει καθόλου αλεσμένες τροφές αφού αυτές πρέπει να καταναλωθούν με κουτάλι, το οποίο το μωράκι δεν μπορεί να χειριστεί μόνο του και άρα θα έπρεπε να το ταΐζει κάποιος άλλος.
3. Το μωράκι μπορεί να τρώει και από το φαγητό της οικογένειας αρκεί αυτό να είναι κατάλληλο και κατάλληλα μαγειρεμένο (πχ. χωρίς αλάτι).
4. Το μωράκι τρώει στο τραπέζι μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

Γιατί να ακολουθήσω τη μέθοδο baby led weaning;

Οι έρευνες προσανατολίζονται σε 4 κυρίως πλεονεκτήματα της μεθόδου αυτής.

1. Μειώνει τον κίνδυνο της εμφάνισης παχυσαρκίας: τα παιδιά έχουν καλύτερη γνώση των αισθημάτων της πείνας και του κορεσμού. Ξέρουν πότε θέλουν να φάνε και πότε να σταματήσουν. Έρευνες έδειξαν ότι τα παιδιά που τρώνε μόνα τους με τη μέθοδο αυτή έχουν χαμηλότερο βάρος στην ηλικία των 2 ετών από τα μωράκια που τρώνε αλεσμένες τροφές με κουτάλι.
2. Ποιοτικά η διατροφή του είναι καλύτερη: τα μωράκια που τρώνε με τη μέθοδο BLW πιθανώς είναι πιο δεκτικά σε περισσότερες γεύσεις και τροφές. Παρολαυτά το αν η διατροφή του παιδιού είναι πιο υγιεινή εξαρτάται από το πόσο υγιεινή είναι η διατροφή ολόκληρης τη οικογένειας.
3. Οι γονείς μαθαίνουν καλύτερες πρακτικές σίτισης του μωρού τους: Εκπαιδεύονται και οι ίδιοι ώστε να ακολουθούν περισσότερο τις ανάγκες του παιδιού τους παρά να επιβάλλουν τις επιθυμίες τους. Δεν είναι όμως σίγουρο αν η σωστή αυτή στάση των γονιών είναι αίτιο ή αποτέλεσμα το BLW. Σε κάθε περίπτωση, όμως, γονείς που δεν ασκούν υπερβολικό έλεγχο στη διατροφή του παιδιού τους, μεγαλώνουν παιδιά που έχουν καλύτερη σχέση με το φαγητό.
4. Καλύτερες ικανότητες λεπτής κινητικότητας: Τα παιδιά αναπτύσσουν γρηγορότερα την κινητικότητα αλλά και καλύτερο συντονισμό του χεριού με το υπόλοιπο σώμα προσπαθώντας να χειριστούν την τροφή.

Το παιδάκι τρώει από το φαγητό της οικογένειας μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του. Αυτό σημαίνει ότι το φαγητό της οικογένειας αποτελείται πλέον από πιο υγιεινές επιλογές και οι γονείς προσπαθούν να λειτουργήσουν ως πρότυπα προς μίμηση για το μωράκι τους. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι ότι οι διατροφικές συνήθειες ολόκληρης της οικογένειας γίνονται πιο υγιεινές. Το BLW μπορεί να είναι ευεργετικό για την υγεία ολόκληρης της οικογένειας.

Ποιοι είναι οι 4 λόγοι που αναφέρουν οι σκεπτικιστές για τη μέθοδο αυτή;

1. Κίνδυνος πνιγμονής: Καθώς τα μωράκια ξεκινάνε να τρώνε υπάρχουν αμφιβολίες για το αν θα τα καταφέρουν χωρίς να πνιγούνε. Παρολαυτά οι έρευνες δείχνουν ότι τα μωράκια που τρώνε με τη μέθοδο BLW δεν έχουν ούτε περισσότερα επεισόδια πνιγμού ούτε περισσότερες αναρροφήσεις από τα παιδάκια που τρώνε αλεσμένα.
2. Ανεπάρκεια σιδήρου: Ο σίδηρος λείπει σε πολλά μωράκια. Με τη μέθοδο BLW θα πρέπει να σερβίρονται και τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο, όπως το κόκκινο κρέας, στα μωράκια. Θα πρέπει να είναι κατάλληλα μαγειρεμένο, ώστε να είναι μαλακό και εύκολο να καταναλωθεί από ένα μωράκι 6 μηνών. Υπάρχουν πολύ λίγες έρευνες που έχουν μετρήσει την πρόσληψη σιδήρου σε μωράκια. Φαίνεται, όμως, ότι κάτω από τις κατάλληλες οδηγίες, η πρόσληψη σιδήρου δεν παρουσιάζει πρόβλημα στα μωράκια που τρέφονται με τη μέθοδο BLW.
3. Καθυστέρηση στην ανάπτυξη: Υπάρχει ένας σκεπτικισμός κατά πόσο τα μωράκια που τρέφονται με τη μέθοδο BLW παίρνουν όλα τα συστατικά που χρειάζονται για να αναπτυχθούν σωστά. Πράγματι, αν το μωράκι δυσκολεύεται με την κινητικότητα των χεριών ή αν το φαγητό που παρέχεται είναι πολύ περιορισμένο (συνήθως από το φόβο των γονιών μήπως πνιγεί το μωράκι τους) μπορεί να μην τρώει όσο χρειάζεται. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι πολλά μωράκια που τρέφονται με τη μέθοδο αυτή είναι πιο χαμηλά σε βάρος. Παρολαυτά με την κατάλληλη καθοδήγηση, φαίνεται ότι η μέθοδος BLW δεν επηρεάζει αρνητικά την ανάπτυξη του παιδιού.
4. Άλλοι παράγοντες προς μελέτη: Οι σκεπτικιστές της μεθόδου αυτής μελετούν και άλλες ανεπάρκειες τροφίμων (όπως του ψευδαργύρου) αλλά και το κατά πόσο το φαγητό της οικογένειας είναι ιδανικό για ένα μωράκι 6 μηνών. Με την προϋπόθεση ότι οι γονείς φροντίζουν το φαγητό τους να είναι κατάλληλα μαγειρεμένο και εφόσον δίνουν μεγάλη ποικιλία τροφίμων στο παιδάκι, δεν παρατηρούνται ανεπάρκειες ή άλλη ακαταλληλότητα της μεθόδου BLW.

Τι πρέπει να προσέξω, αν αποφασίσω να ακολουθήσω τη μέθοδο BLW για το μωράκι μου;

Τα μωράκια που ξεκινάνε την εισαγωγή των στερεών τροφών με τη μέθοδο BLW, θα πρέπει:      

1. Να έρχονται σε επαφή με ποικιλία τροφών από όλες τις ομάδες τροφίμων (δημητριακά, πρωτεΐνες, λιπαρά, λαχανικά, φρούτα).
2. Να τους προσφέρονται κομμάτια τροφής σε διάφορα σχήματα αλλά πάντα προσπαθώντας να μην είναι πιο μικρά από το μέγεθος του δακτύλου μας (ώστε να το πιάσει το παιδάκι και να ελέγξει καλύτερα την εισαγωγή στο στόμα) και ποτέ κομμένα μικρά στρογγυλά.
3. Να είναι πάντα υπό επιτήρηση από κάποιον μεγάλο. ΔΕΝ ΑΦΗΝΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΜΟΝΟ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΦΗ, ΟΠΟΙΑ ΜΕΘΟΔΟ ΚΑΙ ΑΝ ΕΠΙΛΕΞΟΥΜΕ.
4. Να μην ξεκινάνε με τρόφιμα που σε ανάμιξη με το σάλιο θα σχηματίσουν σφιχτό βλωμό που μπορεί να τα πνίξει (πχ. ψίχα ψωμιού, τσουρέκι κλπ).
5. Να έχουν ηρεμία και χρόνο στη διάθεσή τους, ώστε να μπορέσουν να φάνε μέχρι να χορτάσουν.
6. Να πηγαίνουν σε γεύμα όταν είναι ήρεμα, ξεκούραστα κι ευχαριστημένα ώστε να μπορέσουν να επικεντρωθούν στη νέα τους δραστηριότητα και να τη συνδέσουν με θετικά συναισθήματα.
7. Να μένουν συγκεντρωμένα στη δραστηριότητά τους και να μην προσπαθούμε να τα ξεγελάσουμε για να φάνε περισσότερο απ’ ότι πραγματικά θέλουν.

Τελικά, ποια μέθοδος εισαγωγής στερεάς τροφής είναι καλύτερη;

Η αλήθεια είναι ότι η μέθοδος BLW δεν εφαρμόζεται πολύ καιρό και ούτε έχει ακόμα επαρκή έρευνα που να στοιχειοθετεί με ακρίβεια τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μεθόδου. Γι’ αυτό και δεν έχει εγκατασταθεί ακόμα στην επιστημονική κοινότητα ως επίσημη οδηγία. Τα θετικά αποτελέσματα των περισσότερων ερευνών μπορεί να έχουν σχέση και με το ότι οι γονείς που ακολουθούν τη νέα αυτή μέθοδο είναι περισσότερο ενημερωμένοι και είναι διατεθειμένοι να βάλουν τη διατροφική αγωγή του παιδιού τους ψηλά στις προτεραιότητές τους.

Όταν οι γονείς:

(α) σέβονται τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες του μωρού τους,

(β) ασκούν το λιγότερο δυνατό έλεγχο επάνω στη διατροφή του,

(γ) παρέχουν ποικιλία καλής, θρεπτικής και αγνής τροφής στο παιδί τους, και

(δ) γίνονται οι ίδιοι θετικά πρότυπα για τα παιδιά τους  

… μπορούν μόνο καλό να κάνουν στην υγεία και τη μετέπειτα διατροφική συμπεριφορά του παιδιού τους, όποια μέθοδο κι αν επιλέξουν.

Βιβλιογραφία

Arantes, A., Neves, F. S., Campos, A., & Pereira Netto, M. (2018). the baby-led weaning method (blw) in the context of complementary feeding: a review. método baby-led weaning (blw) no contexto da alimentação complementar: uma revisão. Revista paulista de pediatria : orgao oficial da Sociedade de Pediatria de Sao Paulo, 36(3), 353–363. doi:10.1590/1984-0462/;2018;36;3;00001

Brown, A., Jones, S. W., & Rowan, H. (2017). Baby-Led Weaning: The Evidence to Date. Current nutrition reports, 6(2), 148–156. doi:10.1007/s13668-017-0201-2

Brown, A. and Lee, M. D. (2015), Weaning satiety‐responsiveness. Pediatric Obesity, 10: 57-66.

D'Auria, E., Bergamini, M., Staiano, A., Banderali, G., Pendezza, E., Penagini, F., … Italian Society of Pediatrics (2018). Baby-led weaning: what a systematic review of the literature adds on. Italian journal of pediatrics, 44(1), 49. doi:10.1186/s13052-018-0487-8

Daniels, L., Heath, A. L., Williams, S. M., Cameron, S. L., Fleming, E. A., Taylor, B. J., … Taylor, R. W. (2015). Baby-Led Introduction to SolidS (BLISS) study: a randomised controlled trial of a baby-led approach to complementary feeding. BMC pediatrics, 15, 179. doi:10.1186/s12887-015-0491-8

Daniels, L., Taylor, R. W., Williams, S. M., Gibson, R. S., Fleming, E. A., Wheeler, B. J., … Heath, A. M. (2018). Impact of a modified version of baby-led weaning on iron intake and status: a randomised controlled trial. BMJ open, 8(6), e019036. doi:10.1136/bmjopen-2017-019036

Fangupo, L. J., Heath, A-L.M., Williams, S.M., Williams, L.W., Morison, B.J., Fleming, E.A., Taylor, B.J., Wheeler, B.J., and Taylor, R.W. (2016). A Baby-Led Approach to Eating Solids and Risk of Choking. Pediatrics, 138 (4) doi: https://doi.org/10.1542/peds.2016-0772