Θα σας εκπλήξει το πόσο σημαντικό είναι για ένα μωρό το στάδιο του “τα βάζω όλα στο στόμα μου”. Αφήστε το να δαγκώσει, γλείψει και γενικά να βάλει πράγματα το στόμα του.  στο στόμα του. Σε αυτό το άρθρο εξηγούμε τη σημαντικότητα αυτού του σταδίου και πώς μπορεί να συνδέεται με την επιλεκτικότητα στο φαγητό ή την άρνηση για στερεά. 

Με χαρά κάποιοι γονείς μοιράζονται την εμπειρία τους με το μωράκι τους που “ευτυχώς, δεν βάζει τίποτα στο στόμα του”. Ξέρουμε πόσο ξεκούραστο μπορεί να είναι απο τη διακόσμηση του σπιτιού, μέχρι το άγχος μας να μην πνιγεί. Και όμως είναι ένα στοιχείο που καλό θα ήταν να συζητήσουμε με τον παιδίατρο. 

Υπάρχουν δύο λόγοι που ένα παιδί αποφεύγει να βάλει πράγματα στο στόμα του. Ο πρώτος είναι πως εμείς το έχουμε εκπαιδεύσει να μην το κάνει. Αν και πολλές φορές η περιέργεια και η λαχτάρα τους για τον κόσμο είναι αρκετά μεγαλύτερες απο την ικανότητά τους να πειθαρχήσουν στις οδηγίες μας. Παρ’ όλα αυτά όμως, υπάρχουν παιδάκια που ενώ ενστικτωδώς θέλουν να εξερευνήσουν με το στόμα τους τον κόσμο γύρω, εκπαιδεύονται να μην το κάνουν. 

Ο δεύτερο λόγος που ένα μωρό αποφεύγει να βάλει πράγματα στο στόμα του, είναι επειδή εκείνο δεν θέλει. Οτιδήποτε πλησιάζει το στόμα του και την περιοχή γύρω απο αυτό, του προκαλεί αηδία, αρνητικές αντιδράσεις και κλάμα. 

Φυσικά, το αποτέλεσμα και στις δύο περιπτώσεις είναι ίδιο. Εχουμε μωράκια που αποφεύγουν να χρησιμοποιήσουν τους αισθητήρες του στόματος. Γιατί όμως πρέπει να μας απασχολεί; Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός…

Είναι τόσο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ για ένα μωρό το στάδιο της εξερεύνησης με το στόμα που επηρεάζει ακόμα και το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι ένα παιδί με το φαγητό και πόσο δεκτικό είναι σε νέες γεύσεις, υφές και τροφές γενικά. 

Γιατί είναι τόσο σημαντικό να βάζει πράγματα στο στόμα του ένα μωρό;

Οι πιο συχνές ερωτήσεις που μας κάνετε, είναι σχετικές με την επιλεκτικότητα στο φαγητό (picky eating). Απ τις περιγραφές που μας κάνετε, επιβεβαιώνεται η βιβλιογραφία, η οποία συνδέει το στάδιο εξερεύνησης με το στόμα με την καλή γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού.  

Μπορεί λοιπόν το γεγονός πως το μωρό μας δεν βάζει τίποτα στο στόμα να μας χαροποιεί και να μας πέρνει έξτρα έγνοιες αλλά είναι κάτι που θα πρέπει να καλλιεργήσουμε στα μικρά μας και να το αφήσουμε να συμβεί. 

Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, τα μωρά διαθέτουν τη λαχτάρα και την περιέργεια να γνωρίσουν τον κόσμο και το στάδιο “τα βάζει όλα στο στόμα” είναι ένα μικρό βήμα στην ανάπτυξη του παιδιού γιατί τα προετοιμάζει για την εισαγωγή στερεών τροφών. Η σύνδεση αυτή υπάρχει γιατί ένα μωρό, όταν βάζει τα πάντα στο στόμα του:

• Εκπαιδεύεται σε διαφορετικές υφές αντικειμένων και αυτό θα το βοηθήσει αργότερα με τις διαφορετικές υφές τροφών. 
• Εκπαιδεύει το αντανακλαστικό του εμετού (gag reflex), το οποίο είναι απαραίτητο για όλους μας αλλά καθώς μεγαλώνουμε “μαθαίνουμε” να το ελέγχουμε μέχρι κάποιο βαθμό. Με τα παιχνίδια που βάζε το μικρό μας στο στόμα του, καταλαβαίνει αλλά ταυτόχρονα απευαισθητοποιεί και άρα εκπαιδεύει το αντανακλαστικό του εμετού για το πότε να λειτουργήσει και σε τι ένταση. 
• Δυναμώνει ολόκληρο το σύστημα της στοματικής κοιλότητας (κροταφογναθική άρθρωση, κινητικότητα της γλώσσας) γεγονός απαραίτητο για την επιτυχή μετάβαση στα στερεά τρόφιμα. 
• Μαθαίνει να μασάει και αυτό είναι το πρώτο βήμα για να μάθει να μασάει το φαγητό του. 

Για όλους τους παραπάνω λόγους, είναι σημαντικό ένα μωρό να βάζει παιχνίδια και γενικά (με λίγη δόση υπερβολής) ό,τι βρει στο στόμα του. Υπάρχει πολλή μεγάλη ποικιλία μασητικών παιχνιδιών. Πριν ανησυχήετε γιατί το μικρό σας δεν θέλει να τα βάλει στο στόμα του, παρατηρήστε το παιδί, μήπως απλά προτιμάει τα “φυσικά” προϊόντα που υπάρχουν στο σπίτι. Υπάρχει εξαιρετική ποικιλία από λούτρινα ή μη παιχνίδια, μέχρι τηλεκοντρόλ και παντόφλες. Η αλήθεια είναι πως σε αυτό το στάδιο ανάπτυξης τα μικρά μας μοιάζουν πολύ με κουταβάκια. 

Προσέξτε τα μικρά αντικείμενα που μπορεί να προκαλέσουν πνιγμό, προσπαθήστε να είστε πάντα παρών και αφήστε το να δαγκώσει, γλείψει και γενικά να εξερευνήσει με το στόμα του όλο το σπίτι. Κάνει καλό και στο ανοσοποιητικό του. 

Τι μπορεί να σημαίνει η άρνηση του παιδιού να βάλει πράγματα στο στόμα;

Μέχρι τώρα μιλήσαμε για το πόσο σημαντικό στάδιο ανάπτυξης είναι το στάδιο “βάζει ό,τι βρει στο στόμα του”, σε αυτό το σημείο θα εξηγήσουμε τι μπορεί να σημαίνει η άρνηση ή η απουσία αυτού του σταδίου και για ποιους λόγους μπορεί να “μην” συμβαίνει. 

Στην αρχή του άρθρου αναφέραμε πως ένας από τους λόγους που το μικρό μας μπορεί να μην βάζει πράγματα στο στόμα, είναι η δική μας παρέμβαση. Αυτός είναι ένας εξωγενής παράγοντας. Πάμε να δούμε τους λόγους που το παιδί από μόνο του δεν μπαίνει στη διαδικασία να βάλει πράγματα στο στόμα του. 

• Αισθητηριακή υπερευαισθησία – το οποίο με απλά λόγια σημαίνει πως θέλει την ησυχία του και μέσα στο στόμα του. Αυτό έχει να κάνει με τον τρόπο που ο εγκεφαλος επεξεργάζεται τα μηνύματα απο τα αισθητήρια όργανα. Η γλώσσα και το στόμα διαθέτουν ένα τεράστιο σύνολο αισθητήρων (και όχι δεν μιλάμε μόνο για τη γεύση). Όταν όλα αυτά τα μηνύματα πηγαίνουν στον εγκέφαλο, τότε το μικρό μας που έχει αισθητηριακές υπερευαισθησίες αντιδρά απομακρύνοντας αυτό που του δημιουργεί ταραχή. Αυτό στην πράξη σημαίνει πως το μικρό σας απομακρύνει οτιδήποτε πλησιάσει το στόμα του, ακόμα και αν το κρατάει κάποιος άλλος, και γυρίζει και το κεφάλι του απο την άλλη στην προσπάθειά του να το αποφύγει. Τα καλά νέα είναι πως το μικρό σας μπορεί να εκπαιδευτεί και να εκπαιδεύσει τις αισθητηριακές υπερευαισθησίες. 

• Δυσκολίες συντονισμού – Κάποια παιδιά είναι λιγότερο δυνατά λόγω ρυθμού ανάπτυξης ή λόγω κάποιας άλλη κατάστασης, οπότε είναι δύσκολο να συντονίσουν τις κινήσεις που απαιτούνται για να φτάσει κάτι που κρατάνε στο στόμα τους. Είναι κάτι το οποίο κάνουμε καθημερινά, αλλά παρατηρώντας το μικρό μας, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως όλα αυτά που ούτε καν σκεφτόμαστε πως να τα κάνουμε, έχουμε εκπαιδευτεί για να τα κάνουμε. Και τα πρώτα χρόνια της ζωής μας είναι ένα εξαιρετικό μοναδικό διαδραστικό σχολείο για την υπόλοιπη ζωή μας. 

• Δυσκολίες μάσησης – Η μάσηση είναι μια διαδικασία που απαιτεί τον συντονισμό μυών ώστε να επιτευχθεί το ανεβοκατέβασμα της γνάθου και οι κινήσεις της γλώσσας που θα βοηθήσουν στην επεξεργασία της τροφής όταν μπει στο στόμα. Αδυναμία των μυών που συμμετέχουν στη διαδικασία της μάσησης μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα το μωρό να “βαριέται” να μασήσει και να αποφεύγει να βάζει πράγματα στο στόμα του. Η αδυναμία των μυών είναι συχνότερη σε πρόωρα βρέφη και επίσης είναι κάτι που μπορεί να ξεπεραστεί.

• Απλή αδιαφορία – Για πολλούς διαφορετικούς λόγους ένα μωρό μπορεί απλά να αδιαφορεί για την όλη διαδικασία του παιχνιδιού με το στόμα. Χωρίς να υπάρχει καμιά αδυναμία μυών, καμία αισθητηριακή υπερευαιασθησία. Όμως και σε αυτή την περίπτωση, το συγκεκριμένο παιδί βάζει σοβαρή υποψηφιότητα για δυσκολίες με το φαγητό και την είσαγωγή στερεών. 

Εκπαιδεύοντας το μωρό να “βάζει πράγματα στο στόμα του”.

Αν λοιπόν το μικρό σας είναι αδιάφορο ως προς αυτό το στάδιο, δεν έχετε παρά να του κινήσετε το ενδιαφέρον. Λίγο η φορτωμένη καθημερινότητα, λίγο η είσοδος της τεχνολογίας στη ζωή μας, πιστέψτε μας δεν είναι καθόλου δύσκολο να παραβλέψουμε κάποια πράγματα. Ενα μωρό που κάθεται στο ρελάξ ή στην αγκαλιά και παρακολουθεί κάτι σε μια οθόνη, είναι πολύ φυσικό να αδιαφορεί για το πλαστικό παιχνιδάκι και την εξερεύνηση του κόσμου γύρω του. Όμως αυτό είναι ένα άλλο ολόλκληρο κεφάλαιο σχετικά με το πώς οι οθόνες επηρεάζουν τα στάδια ανάπτυξης ενός παιδιού. Συνεχίζουμε λοιπόν, με το πώς μπορούμε να εκαπιδεύσουμε το μικρό μας να βάζει πράγματα στο στόμα του ώστε μεγαλώνοντας να είναι πιο δεκτικό στην εισαγωγή στερεών και γενικά να μειώσουμε τις πιθανότητες να έχει θέματα και δυσκολίες με το φαγητό. 

1. Τα τραγούδια της γιαγιάς. Όσο περίεργο και αν φαίνεται, ξεκινήστε με το να παίξετε το “πάει λαγός να πιεί νερό” ή την “εκκλησίτσα”. Είναι δυο παραδείγματα παραδοσιακών κλασικών παιχνιδιών - τραγουδιών που έχουν μεγαλώσει γενιές. Σκοπός είναι ακολουθώντας το τραγουδάκι ή το ποιηματάκι να ακουμπάμε το πρόσωπο του μωρού και την περιοχή γύρω από το στόμα του με σκοπό να εξοικειωθεί με το άγγιγμα στο στόμα του. Μπορεί να παρατηρήσετε πως όταν πλησιάζετε ή ακουμπάτε τα μάγουλά του δείχνει να ενοχλείται. Σιγά σιγά λοιπόν με υπομονή παίξτε μαζί του και τραγουδήστε. Φιλήστε το (είσαστε οι γονείς του) και χαϊδέψετε το. Η πανδημία και ο φόβος για ασθένειες μας έχει κάνει πιο αποστειρωμένους και πιο αποξενωμένους ακόμα και απο τα παιδιά μας. Αφήστε το μικρό σας να λερωθεί γύρω από το στόμα. Σκουπίστε το με ε΄να βρεγμένο μαλακό πανάκι αλλά πρώτα αφήστε να τρέξει λίγο γάλα. Ξέρουμε πως δεν είναι και η πιο καθαρή ιδέα, όμως είναι σημαντικό να αφήσουμε το μικρό μας να λερωθεί με το φαγητό του. 

2. Πλύσιμο δοντιών. Είναι κάτι που όσο τα μικρά μας δεν έχουν σχεδόν πλήρη οδοντοστοιχία, απλά δεν ασχολούμαστε με αυτό. Και όμως εκτός από τη σημαντικότητα της στοματικής υγείας, το πλύσιμο των δοντιών και το μασάζ στα ούλα είναι ένας τρόπος να εκπαιδεύσουμε το μικρό μας να διαχειρίζεται ξένα πράγματα στο στόμα του. 

3. Ποικιλία μασητικών παιχνιδιών. Στο εμπόριο υπάρχει τεράστια ποικιλία μασητικών σε χρώμα, υφές ή και “γεύσεις”. Δοκιμάστε διάφορα, και σίγουρα μην υποτιμάτε όλα εκείνα τα αντικείμενα που υπάρχουν στο σπίτι και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μασητικά. Για παράδειγμα τα σκεύη σιλικόνης, τα μεταλλικά κουταλάκια, τα αρκουδάκια, τα έπιπλα και γενικά πιστέψτε μας όλα μπορούν να πέσουν στα δόντια των μικρών εξερευνητών μας αρκεί να έχουν τη διάθεση ασχοληθούν εκείνοι μαζί τους. Αφήστε τα σε διάφορα σημεία αλλά προτείνετε τους κιόλας κάποιες φορές, δίνοντας τους το παιχνιδάκι εσείς. Και έτσι πάμε στο επόμενο βήμα. 

4. Ώρα για επίδειξη. Και ενώ έχετε το μασητικό παιχνίδι στο χέρι, τραβήξτε την προσοχή του μικρού σας για να σας παρακολουθήσει και δείξτε του τι μπορεί να κάνει με το μασητικό παιχνίδι. Ναι!!! Μπορεί να το βάλει στο στόμα του!! Αρχικά ακουμπήστε το στο πρόσωπο και στα χείλια σας. Μην περιμένετε απαραίτητα άμεση αντίδραση και μίμηση. Μπορεί να χρειαστούν αρκετές φορές ή και μέρες μέχρι να σας μιμηθεί το μικρό σας. 

5. Εξωγενής βοήθεια. Αν το μικρό σας επιμένει να μην σας μιμείται τότε μάλλον έχει έρθει η ώρα να αναλάβετε πιο ενεργό ρόλο. Μπορείτε να πλησιάσετε εσείς το μασητικό στο στόμα του παιδιού και να ακουμπήσετε το μάγουλο το με αυτό και να το βάλετε ανάμεσα στα χείλη του. Μπορεί η πρώτη αντίδραση να μην είναι η επιθυμητή, αλλά και εδώ χρειάζεται υπομονή και επιμονή. 

Απο τη στιγμή που το μικρό σας θα “δεχτεί” να παίξει με κάποιο μασητικό, αρχίστε να εισάγετε και άλλα με διαφορετική υφή. 

Μεγαλώνοντας ένα “νεόφιλο” παιδί.

Με αυτό το άρθρο θέλουμε να επισημάνουμε πόσο σημαντικά είναι όλα τα στάδια ανάπτυξης του μικρού μας. Ακόμα και αυτά στα οποία δεν δίνουμε σημασία. Επίσης, ας προσπαθήσουμε να δούμε αντικειμενικά τα παιχνίδια και τις συνήθειες των παλαιότερων γενιών θα βρούμε αρκετά που δεν άντεξαν τυχαία στον χρόνο. Πλέον έχουμε τη γνώση να αναγνωρίσουμε πόσο σημαντικό είναι για ένα μωρό να το αφήσουμε να εξερευνήσει τον κόσμο (πάντα με ασφάλεια) και να βάλει πράγματα στο στόμα του. Αυτό το στάδιο είναι βασικό για να μεγαλώσουμε ένα νεόφιλο παιδί. Νεόφιλος είναι ο άνθρωπος που δοκιμάζει με χαρά νέες γεύσεις. Στη βρεφική διατροφή το στάδιο της εισαγωγής στερεών απαιτεί πειραματισμούς και ανοιχτό μυαλό απο το ίδιο το παιδί. Ενα μωρό που έχει μάθει να δέχεται διαφορετικές υφές, χρώματα παιχνιδιών και συντονίζει τις κινήσεις του βάζοντας πράγμα στο στόμα του, είναι έτοιμο να κατακτήσει τον κόσμο της διατροφής. 

Για οποιαδήποτε απορία έχετε γύρω από τη διατροφή του μωρού και των παιδιών, μπορείτε να μας στέλνετε τα μηνύματά σας πατώντας στο συννεφάκι κάτω αριστερά στην οθόνη.