Η «ζημιά» γίνεται από την υπερκατανάλωση, η οποία αρκετά συχνά γίνεται εν αγνοία μας. Η μεγαλύτερη ποσότητα ζάχαρης που καταναλώνουμε καθημερινά, βρίσκεται μέσα στα επεξεργασμένα τρόφιμα, ακόμα και σε κάποια που ούτε καν πάει το μυαλό μας, όπως για παράδειγμα κάποιες ποικιλίες καπνιστού σολομού. Όλη αυτή η υπερκατανάλωση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση νοσημάτων όπως ο διαβήτης και τα καρδιαγγειακά.

Πρέπει να κατανοήσουμε πως όλα τα σάκχαρα είτε στην απλή τους μορφή (γλυκόζη, φρουκτόζη, λακτόζη και δισακχαρίτες), είτε στην πιο πολύπλοκη μορφή τους, όπως το άμυλο, καταλήγουν σε γλυκόζη στον οργανισμό. Η γλυκόζη από όποια πηγή και αν προέρχεται είναι το ενεργειακό μας νόμισμα. Αποδίδει θερμίδες και ανεβάζει (όχι απαραίτητα παθολογικά) τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. 

Η ζάχαρη, λόγω του σπιλωμένου ονόματος της, στη σύγχρονη βιομηχανία τροφίμων, εμφανίζεται με διαφορετικά ονόματα. Παραθέτουμε 33 από αυτά.

1. Ζάχαρη ή σουκρόζη

Η σουκρόζη ή σουκραλόζη είναι η γνωστή σε όλους μας ζάχαρη. Είναι ένα φυσικό προϊόν και βρίσκεται σε πολλά φρούτα και φυτά. Η γνωστή σε όλους μας ζάχαρη προέρχεται από το ζαχαροκάλαμο ή τα ζαχαρότευτλα και αποτελείται από 50% γλυκόζη και 50%φρουκτόζη. Η ζάχαρη λόγω της ιδιότητας που έχει να απορροφά την υγρασία, εκτός από την προφανή χρήση της, ως γλυκαντικό, χρησιμοποιείται και ως «συντηρητικό» για τις μαρμελάδας, τις κομπόστες και τα αλλαντικά.

2. Σιρόπι καλαμποκιού

Το σιρόπι καλαμποκιού παράγεται από το άμυλο του καλαμποκιού μέσα από μια βιομηχανοποιημένη διαδικασία, και αποτελείται από φρουκτόζη και γλυκόζη. Υπάρχει το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, που αποτελείται από 90% φρουκτόζη. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία αναψυκτικών, αρτοσκευασμάτων, παγωτών, δημητριακών πρωινού, κλπ.

3. Σιρόπι ή νέκταρ Αγαύης

Αρκετά δημοφιλές γλυκαντικό, το οποίο προκύπτει από το ομώνυμο φυτό. Χρησιμοποιείται ως «πιο υγιεινό εναλλακτικό» της ζάχαρης, επειδή δεν ανεβάζει τόσο γρήγορα όσο η ζάχαρη, ρη γλυκόζη του αίματος. Περιέχει 70-90% φρουκτόζη και 10-30% γλυκόζη. Οι πιο πρόφατες έρευνες για τον μεταβολισμό της φρουκτόζης δημιουργούν ερωτηματικά για το πόσο πιο υγιεινή είναι από τη ζάχαρη και ποιες είναι οι επιδράσεις της μακροπρόθεσμα στην υγεία, κυρίως του συκωτιού.

Χρησιμοποιείται σε «υγιεινές – χωρίς ζάχαρη» συνταγές.

4 - 20. Άλλα σάκχαρα με γλυκόζη και φρουκτόζη

Τα περισσότερα πρόσθετα σάκχαρα και γλυκαντικά, περιέχουν γλυκόζη και φρουκτόζη.

• Ζάχαρη από ζαχαρότευτλα
• Μολάσσα
• Καστανή ζάχαρη (είναι λευκή ζάχαρη στην οποία έχει προστεθεί σιρόπι μολάσσας)
• Σιρόπι ζαχαροκάλαμου
• Ζάχαρη ζαχαροκάλαμου
• Καραμέλα
• Χαρουπόμελο
• Ζάχαρη καρύδας
• Άχνη ζάχαρη
• Συμπυκνωμένος χυμός ζαχαροκάλαμου
• Χυμός φρούτων
• Συμπυκνωμένος χυμός φρούτων
• Μέλι (αν και περιέχει και άλλα συστατικά όπως βιταμίνες και μέταλλα, βρίσκονται σε πολύ μικρή ποσότητα. Η κύρια σύσταση του είναι μίγμα σουκρόζης, φρουκτόζης και γλυκόζης)
• Ζαχαρόπαστα
• Ινβερτοσάχαρο (μίγμα γλυκόζης και φρουτκόζης)
• Σιρόπι σφενδάμου
• Ακατέργαστη ζάχαρη (έχει υποστεί τη μισή διαδικασία επεξεργασίας, είναι πιο «φυσικό» προϊόν)

21 - 30. Σάκχαρα με γλυκόζη

Τα παρακάτω γλυκαντικά περιέχουν γλυκόζη μόνο ή συνδυάζονται με άλλα σάκχαρα όπως η γαλακτόζη

• Εκχλυλισμα βινης κριθαριού
• Σιρόπι καστανού ρυζιού
• Δεξτρίνη
• Δεξτρόζη
• Αιθυλική μαλτόλη
• Γλυκόζη
• Λακτόζη
• Μαλτόζη
• Μαλτοδεξτρίνη
• Σιρόπι ρυζιού

31 - 33. Σάκχαρα μόνο με φρουκτόζη

Αυτά τα τρία γλυκαντικά περιέχουν μόνο φρουκτόζη:

• Κρυσταλλική φρουκτόζη
• Φρουκτόζη
• Λεβουλόζη

Τι κάνουμε με τα φυσικά σάκχαρα των τροφών;

Τα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά περιέχουν φυσικά σάκχαρα σε μικρές ή μέτριες ποσότητες. Όμως αυτά τα σάκχαρα στα τρόφιμα συνυπάρχουν με φυτικές ίνες στα φρούτα και στα λαχανικά ή με πρωτεΐνες και λιπαρά στα γαλακτοκομικά,, καθώς και βιταμίνες και μέταλλα.  

Οι αρνητικές επιδράσεις της υπερκατανάλωσης σακχάρων οφείλονται στα πρόσθετα σάκχαρα που προσλαμβάνουμε και στην υπερκατανάλωση γλυκών, που κυριαρχούν στον δυτικό τρόπο διατροφής.

Ο πιο σίγουρος τρόπος για να μειώσουμε την πρόσληψη σακχάρων είναι να περιορίσουμε στο ελάχιστο την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων και να επιλέγουμε φυσικά τρόφιμα. Για εκείνες τις περιπτώσεις που δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να αποφύγουμε την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, μαθαίνουμε να αναζητούμε τη ζάχαρη στα συστατικά, με όλα τα ονόματά της …