Ιερό το δέντρο της ελιάς, πολύτιμος ο καρπός του. Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μια χώρα που παράγει αυτό το χρυσάφι. Πόσο καλά όμως το γνωρίζουμε;
Η ελιά είναι καρποφόρο, αειθαλές δέντρο. Ο καρπός της ωριμάζει στο τέλος του φθινοπώρου, οπότε γίνεται και η συγκομιδή του.
Οι διάφορες κατηγορίες της ελιάς και η διατροφική της αξία
• Οι πράσινες ελιές: Τις μαζεύουμε όταν είναι άγουρες. Είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά συστατικά και βιταμίνη Ε. Οι πράσινες ελιές είναι πλουσιότερες σε νάτριο γι’ αυτό πρέπει να τις αποφεύγουν όσοι αποφεύγουν το αλάτι στη δίαιτά τους. Τα 100γρ πράσινης ελιάς μας δίνουν περίπου 130 θερμίδες και είναι πολύ πλούσιες σε «καλά» μονοακόρεστα λιπαρά οξέα.
• Οι μαύρες ελιές ωριμάζουν στο δέντρο. Οι μαύρες ελιές είναι εξίσου ωφέλιμες και πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά με τις πράσινες ελιές αλλά περιέχουν περίπου το μισό νάτριο. 100 γραμμάρια μαύρες ελιές μας δίνουν περίπου 170 θερμίδες.
Οι διάφορες κατηγορίες του ελαιόλαδου και η διατροφική τους αξία
• Το αγουρέλαιο: το πρώτο λάδι της χρονιάς έχει πλούσιο φρουτώδες άρωμα και χαρακτηριστική πικρή γεύση. Το αγουρέλαιο, το οποίο παίρνουμε από ελιές που έχουμε μαζέψει μόνο με το χέρι, είναι πλούσιο σε φυσικά αντιοξειδωτικά, ένας φυσικός διατροφικός θησαυρός. Πρέπει, όμως, να καταναλωθεί γρήγορα καθώς δε διατηρείται παραπάνω από 9 μήνες.
• Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: Επίσης, πλούσιο σε γεύση και άρωμα το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο έχει οξύτητα μέχρι 0,8ο. Αναδεικνύει τέλεια τη γεύση των φρέσκων λαχανικών.
Τι είναι η οξύτητα του ελαιόλαδου:
Καταρχάς όσο πιο χαμηλή είναι η οξύτητα τόσο πιο καλό είναι το λάδι. Η οξύτητα προέρχεται από τα ελεύθερα λιπαρά οξέα του ελαιόλαδου, που είναι αποτέλεσμα υδρόλυσης. Όσο περισσότερο καιρό στοιβάζεται και αποθηκεύεται ο καρπός της ελιάς πριν μπει στο ελαιοτριβείο, τόσο μεγαλύτερη η οξύτητα του λαδιού. Η αυξημένη οξύτητα προκαλεί δυσάρεστη γεύση και γρηγορότερη αλλοίωση στο λάδι.
• Τι είναι το ραφιναρισμένο ελαιόλαδο: Προέρχεται από ελαιόλαδα μεγάλης οξύτητας, τα οποία υφίστανται χημική και θερμική επεξεργασία για να μειωθεί η οξύτητα και να βελτιωθεί η γεύση και η οσμή. Το ελαιόλαδο αυτό αναμιγνύεται με παρθένο ελαιόλαδο και προκύπτει το απλό ελαιόλαδο με οξύτητα μέχρι 1.5.
• Το πυρηνέλαιο : είναι το μείγμα εξευγενισμένου πυρηνελαίου και βρώσιμου παρθένου ελαιολάδου με οξύτητα όχι μεγαλύτερη από 1,5%. Το εξευγενισμένο πυρηνέλαιο παραλαμβάνεται με εξευγενισμό του ακατέργαστου πυρηνελαίου.
Το ελαιόλαδο έχει μεγάλη διατροφική αξία. Πιο συγκεκριμένα:
• Είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Σε αντίθεση με το βούτυρο (πλούσιο σε κορεσμένα λιπαρά) και τα υπόλοιπα φυτικά λάδια (πλούσια σε ω6 πολυακόρεστα λιπαρά)φροντίζει την υγεία του καρδιαγγειακού μας συστήματος.
• Έχει την ενδεδειγμένη αναλογία στα απαραίτητα ω3 και ω6 λιπαρά οξέα (λινολεϊκό οξύ και λινολενικό οξύ.)
• Είναι καλή πηγή αντιοξειδωτικών φυτοστερολών και επομένως έχει και αντικαρκινική δράση.
• Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες χάρη στην περιεκτικότητά του σε ολεοκανθάλη που περιέχει.
• Χάρη στη β-σιτοστερόλη που περιέχει αποτελεί μία ακόμα πιο ισχυρή ασπίδα κατά των καρδιαγγειακών νοσημάτων, διότι μειώνει την «κακή» LDL χοληστερόλη.
• Είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε και βιταμίνη K.
• Είναι περισσότερο ανθεκτικό στη θέρμανση από τα υπόλοιπα φυτικά λάδια. Έτσι, είναι η πιο υγιεινή επιλογή για μαγείρεμα και τηγάνισμα.
• Επειδή το ελαιόλαδο, όπως και κάθε άλλη λιπαρή ύλη είναι πλούσιο σε θερμίδες, θα πρέπει να το καταναλώνουμε με προσοχή, ώστε να επωφελούμαστε από τις θετικές του δράσεις στην υγεία μας χωρίς να παχαίνουμε.
Πώς συντηρούμε το ελαιόλαδο;
Ο καλύτερος τρόπος να το συντηρήσουμε είναι σε σκοτεινό και δροσερό σημείο και μέσα σε σκουρόχρωμα μπουκάλια. Θα πρέπει να αποφεύγουμε να το φυλάσσουμε σε πλαστικά δοχεία, καθώς δεν είναι αδρανή και με το πέρασμα του χρόνου εκλύουν ανθυγιεινές και καρκινογόνες ουσίες.