Παίρνουμε ως αξίωμα πως κάθε γονιός προσπαθεί να προσφέρει το καλύτερο στο παιδί του. Πολύ συχνά μας ρωτάτε αν θα πρέπει να δώσετε πολυβιταμίνες στο παιδί σας, τουλάχιστον τον χειμώνα, όταν πηγαίνει σχολείο και έρχεται σε επαφή με άλλα παιδιά, ιώσεις κλπ. Πόσο μάλλον φέτος που υπάρχει η εξάπλωση της covid-19. 

Μια ισορροπημένη διατροφή παρέχει στο παιδί όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για να μεγαλώσει και να είναι γερό και δυνατό. Σε συγκεκριμένες και μεμονωμένες περιπτώσεις συστήνεται η λήψη συμπληρωμάτων στα παιδιά. Σε αυτό το άρθρο, σας δίνουμε ό,τι πληροφορίες χρειάζεστε για τις πολυβιταμίνες και πότε μπορεί να είναι πραγματικά χρήσιμες. 

Διατροφικές ανάγκες των παιδιών 

Οι διατροφικές ανάγκες ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το μέγεθος, τον ρυθμό ανάπτυξης και το επίπεδο δραστηριότητας του παιδιού. 

Για παράδειγμα, τα παιδιά ηλικίας 2-8 ετών χρειάζονται 1000-1400 θερμίδες ημερησίως, ενώ τα παιδιά 9-13 ετών χρειάζονται 1400-2600 θερμίδες ημερησίως. Η διαφορά μεταξύ του 1400 και του 2600 είναι χαοτική. Είναι σχεδόν οι διπλάσιες ανάγκες. Αυτό οφείλεται, όπως είπαμε, και παραπάνω στο διαφορετικό φύλο, μέγεθος, ρυθμό ανάπτυξης αλλά και στη φυσική δραστηριότητα. Άλλες απαιτήσεις έχει ένα παιδί που δε γυμνάζεται συστηματικά και άλλες ένα παιδί που κάνει πρωταθλητισμό. Ανάλογα με το άθλημα και εκεί οι ανάγκες ποικίλουν. 

Στον πίνακα παρακάτω βλέπουμε τα θρεπτικά συστατικά που είναι πιο δημοφιλή στην παιδική διατροφή και πώς αλλάζουν οι απαιτήσεις του οργανισμού ανάλογα με την ηλικία.

* Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη

Τα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες από τους ενήλικες;

Τα παιδιά χρειάζονται τα ίδια θρεπτικά συστατικά με τους ενήλικες αλλά σε μικρότερη ποσότητα. Μπορεί να αναπτύσσονται αλλά ένα μικρό παιδί 8 ετών δεν έχει το μέγεθος ενός ενήλικα, οπότε οι ανάγκες του είναι μικρότερες. 

Οι ενήλικες δεν αναπτύσσονται αλλά “επιδιορθώνονται” καθημερινά. Άρα όλοι έχουμε ανάγκη τα ίδια θρεπτικά συστατικά για να είμαστε υγιείς, η ποσότητα αλλάζει.

Χρειάζονται τα παιδιά συμπληρώματα πολυβιταμινών;

Γενικά, τα παιδιά που έχουν μια ισορροπημένη διατροφή δεν χρειάζονται πολυβιταμινούχα συμπληρώματα. Παρόλα αυτά, τα νεογέννητα που θηλάζουν αποκλειστικά, μπορεί να χρειάζονται συμπλήρωμα βιταμίνης D  ή/ και σιδήρου. Ο παιδίατρος είναι ο καταλληλότερος για να αξιολογήσει τις ανάγκες του παιδιού και να συστήσει. Είμαστε προσεκτικοί και δεν επηρεαζόμαστε από τις συνήθειες/ προτάσεις άλλων γονέων ή τις διαφημίσεις.

Η κατανάλωση ποικιλίας φρούτων, λαχανικών, δημητριακών, γαλακτοκομικών και πρωτεΐνης παρέχει στο παιδί όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί σωστά. 

Οι εξαιρέσεις του κανόνα

Ενώ η πλειοψηφία των παιδιών μιας δυτικής κοινωνίας δεν χρειάζεται κάτι παραπάνω από ποικιλία στη διατροφή του, υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις. 

Συμπληρώματα συγκεκριμένων βιταμινών ή/ και μετάλλων μπορεί να είναι απαραίτητα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις όπου τα παιδιά κινδυνεύουν από ανεπάρκεια σε κάποιο θρεπτικό συστατικό. 

Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ένα παιδί

• Είναι χορτοφάγος (vegetarian ή vegan) και δεν τρώει ζωικά τρόφιμα
• Έχει κάποιο σύνδρομο δυσαπορρόφησης όπως κοιλιοκάκη, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, καρκίνο κλπ
• Έχει κάνει κάποια επέμβαση που επηρεάζει την κατανάλωση τροφής ή την πέψη
• Παίρνει κάποιο φάρμακο που επηρεάζει την απορρόφηση 
• Είναι εξαιρετικά επιλεκτικό στη διατροφή του και κάνει μονοφαγίες (τρώει μόνο ένα είδος τροφών π.χ.ζυμαρικά)

Συγκεκριμένα, τα παιδιά που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή θα πρέπει να τα ελέγχουμε για ανεπάρκεια ασβεστίου, σιδήρου, ψευδαργύρου, και βιταμίνης B12, κυρίως αν δεν καταναλώνουν κανένα ζωικό προιόν. Η χορτοφαγική διατροφή μπορεί να είναι αρκετά ισορροπημένη, αν υπάρχει πολύ μεγάλη ποικιλία και γίνονται οι κατάλληλοι συνδυασμοί. Σε αυτό το κομμάτι, η συμβολή και συμβουλή ενός κλινικού διαιτοόγου είναι απαραίτητη, ώστε να εξασφαλιστεί η επάρκεια πρόσληψης θρεπτικών συστατικών απαραίτητων για την ανάπτυξη ενός παιδιού.

Σε ιατρικές περιπτώσεις όπως η κοιλιοκάκη, ο καρκίνος και σύνδρομα δυσαπορροφήσεων γίνεται τακτικός έλεγχος θρεπτικών συστατικών και ανάλογα συστήνεται ή όχι η λήψη συμπληρώματος.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που το παιδί θεωρούμε πως δεν τρέφεται σωστά;

Μια έρευνα σε 937 παιδιά ηλικίας 3-7 ετών έδειξε πως η έντονη επιλεκτικότητα “picky eating” σχετίζεται με χαμηλή πρόσληψη σιδήρου και ψευδαρύρου. Παρόλα αυτά όμως οι αιματολογικές εξετάσεις δεν έδειξαν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα παιδιά που είχαν ποικιλία στη διατροφή τους και στα παιδιά που έτρωγαν πολύ επιλεκτικά. Όμως, δεν αποκλείεται η παρατεταμένη μονοφαγία να οδηγήσει σε έλλειψη μικροθρεπτικών στοιχείων και την ανάγκη για λήψη συμπληρωμάτων. Οπότε πρέπει να κάνουμε συχνούς ελέγχους και φυσικά να προσπαθούμε να φέρουμε την ποικιλία στη διατροφή του παιδιού. 

Βιταμίνη D δίνουμε;

Μετά τον σίδηρο, η βιταμίνη D είναι το θρεπτικό συστατικό που έχει γίνει εξέταση ρουτίνας. Τον χειμώνα η έκθεση στον ήλιο είναι πολύ περιορισμένη και το καλοκαίρι η χρήση αντηλιακού κάνει τι σύνθεση της βιταμίνης D σπαζοκεφαλιά για τον οργανισμό. Πόσο μάλλον φέτος που η έκθεση στον ήλιο και σε εξωτερικό χώρο τείνει να εκμηδενιστεί. Είναι απαραίτητο να ελέγξουμε τα επίπεδα βιταμίνης D και, αν είναι χαμηλά να προχωρήσουμε στη λήψη συμπληρώματος. Ιδανικά μαζί με γεύμα, αφού η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη και χρειάζεται λιπαρά για να απορροφηθεί.

Επιλέγοντας το κατάλληλο σκεύασμα

Αν το παιδί ακολουθεί ένα πολύ περιοριστικό πρόγραμμα διατροφής για ιατρικούς ή ιδεολογικούς λόγους ή υπάρχει γενικά λόγος που η διατροφή του δεν είναι πλήρης και παρουσιάζει έλλειψη σε κάποια θρεπτικά συστατικά, τότε μπορούμε με τη συμβουλή του παιδιάτρου να πιστοποιήσουμε την ύπαρξη ή μη της έλλειψης. Έπειτα με τη βοήθεια του παιδιάτρου ή του κλινικού διαιτολόγου μπορούμε να δούμε τι εναλλακτικές έχουμε.

Προσέχουμε πάντα:

• Να είναι σκευάσματα ειδικά για παιδιά.
• Να είναι κατάλληλα για τη συγκεκριμένη ηλικία του παιδιού.
• Να μην περιέχουν μεγαδόσεις που υπερβαίνουν τη Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη.
• Να είναι όσο γίνεται πιο φυσικής προέλευσης.
• Να έχουμε την υψηλή επίβλεψη. Τα ζελεδάκια πολυβιταμινών δεν είναι απλές καραμελίτσες. Ακολουθούμε πάντα τις οδηγίες πρόσληψης.

Τι γίνεται με τα προβιοτικά;

Τα προβιοτικά είναι εκείνα τα καλά βακτήρια που κατοικούν στο εντεράκι και βοηθούν στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, στο ανοσοποιητικό και στην υγεία ολόκληρου του οργανισμού. Το άγχος, ναι και τα παιδιά έχουν, τα αντιβιοτικά και τα πρόσθετα των τυποποιημένων τροφίμων χαλάνε τον πληθυσμό των καλών βακτηρίων. Για αυτό τον λόγο η κατανάλωση γιαουρτιού είναι εξαιρετικής σημασίας για τα παιδιά. Αν δεν τους αρέσει και δεν υπάρχει στη διατροφή τους σχεδόν ποτέ, καλό θα ήταν να συμπληρώνουμε τη διατροφή τους κατά διαστήματα με κάποιο συμπλήρωμα προβιοτικών ώστε να επανέλθει ο πληθυσμός των καλών βακτηρίων σε φυσιολογικά επίπεδα. Τα προβιοτικά βοηθούν και στην πέψη, μειώνοντας τα φουσκώματα, αλλά και στην καλή λειτουργία του εντέρου, μειώνοντας τα επεισόδια δυσκοιλιότητας που αντιμετωπίζουν σχετικά συχνά τα μικρά παιδιά.

Πώς είμαστε σίγουροι πως το παιδί μας τρώει επαρκώς;

Προσπαθούμε να περιορίσουμε τα τυποποιημένα “έτοιμα” τρόφιμα και προτιμούμε φρεσκομαγειρεμένα φαγητά ή φρέσκα τρόφιμα. Βάζουμε όλες τις ομάδες τροφίμων στη διατροφή μας και κρατάμε ισορροπία. 

Μια ισορροπημένη διατροφή βασίζεται σε απλές αληθινές τροφές και όχι σε ζαχαρωτά και άλλα τέτοιου είδους σνακς. 

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως τα παιδιά που έχουν ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία τροφίμων δεν χρειάζονται κάποιο συμπλήρωμα. Από την άλλη, παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας ή είναι εξαιρετικά επιλεκτικά στο φαγητό, μπορούν να βοηθηθούν από κάποιο συμπλήρωμα. Συστήνεται, πριν δώσουμε κάποιο συμπλήρωμα στο παιδί να έχει προηγηθεί κλινική και εργαστηριακή εξέταση ώστε να επιβεβαιώσουμε την αναγκαιότητα του. 

Κανένα συμπλήρωμα δεν έχει την ίδια απορρόφηση με την τροφή.

Κρατώντας αυτή την πρόταση, βάζουμε τα δυνατά μας να προσφέρουμε ποικιλία στη διατροφή των παιδιών μας, πριν φτάσουμε να διαλέγουμε το πιο δημοφιλές σκεύασμα πολυβιταμίνης.

Βιβλιογραφία: American College of Paediatricians