Κάθε φορά που έρχεται η ώρα του φαγητού αγχώνεσαι, γιατί σχεδόν καθημερινά μόλις φωνάξεις: «ώρα για φαγητό» ξέρεις πως η απάντηση που θα πάρεις είναι «ΔΕΝ ΠΕΙΝΑΩ». Εσύ θα μείνεις απογοητευμένη για το τι μπορεί να κάνεις λάθος, και ταυτόχρονα αγχωμένη για το αν το παιδί σου καλύπτεις τις διατροφικές του ανάγκες.
Δεν είναι μόνο το δικό σου παιδί. Υπάρχουν αρκετά παιδιά που φαίνεται να μην πεινούν ΠΟΤΕ. Δεν έχει σημασία αν πρόκειται για πρωινό, μεσημεριανό γεύμα ή δείπνο, το θέμα είναι πως το παιδί δεν θέλει να καθίσει στο τραπέζι και αν το κάνει, τρώει σχεδόν ελάχιστα ή τίποτα. Δεν φωνάζει, δεν γκρινιάζει, δεν εκφράζει δυσαρέσκεια για κάποιο συγκεκριμένο φαγητό ή τρόφιμο. Απλά ΔΕΝ ΤΡΩΕΙ. Εσύ, σαν μαμά και γονιός κάνεις ό,τι μπορείς για να προσελκύσεις το ενδιαφέρον του παιδιού σου στο φαγητό, όμως δεν βλέπεις αποτέλεσμα.
Σε αυτό το άρθρο έχουμε καταθέσει την προσωπική μας εμπειρία, ως μαμάδες και την επιστημονική μας γνώση ως κλινικοί διαιτολόγοι. Θα σας πάμε πίσω, περίπου 10 χρόνια, όταν το μεγαλύτερο παιδί της παρέας του Nutrischool, το κυνηγούσαμε ΟΛΟΙ μαζί για να το ταΐσουμε. Δεν πεινούσε ποτέ και όταν έτρωγε, πραγματικά ήταν άγνωστη η ποσότητα φαγητού που θα έτρωγε. Τα χρόνια πέρασαν, και μια εβδομάδα πριν όταν τη ρωτήσαμε «Ποιο φαγητό δεν σου αρέσει», πήραμε την απάντηση «Αυτό που δεν έχω δοκιμάσει ακόμα, μάλλον», και κάπως έτσι μας ήρθε η ιδέα για αυτή την ανάρτηση.
Υπομονή και επιμονή, υπάρχουν τρόποι να δώσεις ώθηση στην όρεξη του παιδιού σου και να το βοηθήσεις να αποκτήσει «όρεξη» για φαγητό. Τα καταφέραμε και σίγουρα μπορείς να τα καταφέρεις και εσύ.
Γιατί κάποια παιδιά έχουν ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΟΡΕΞΗ ΦΑΓΗΤΟΥ;
Αρχικά, είναι σημαντικό να καταλάβουμε γιατί κάποια παιδιά φαίνεται να μην θέλουν να φάνε. Και, ενώ υπάρχει κάποια σύνδεση με «παραξενιά - επιλεκτικότητα» στο φαγητό, μερικά παιδιά δεν είναι πραγματικά «παράξενα», απλώς δεν πεινούν.
Φαίνεται αφύσικο και δεν είναι τόσο συνηθισμένο, να μην έχει κάποιος το αρχέγονο αίσθημα της όρεξης. Η όρεξη είναι ένα αίσθημα με σκοπό να καλυφθεί η βασική ανάγκη για τροφή και επιβίωση. Πώς γίνεται ένα παιδί να μην αισθάνεται πείνα; Ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι;
1. Μερικές φορές δεν είναι καθόλου πρόβλημα όρεξης. Μπορεί να φαίνεται σαν θέμα όρεξης, όμως στο βάθος μπορεί να είναι κάποια άλλη δυσκολία με το φαγητό. Όταν τα παιδιά είναι ευαίσθητα στις υφές (λείο, με κομματάκια, κλπ) ή αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη μάσηση (κινητικές δεξιότητες στόματος), τότε η κατανάλωση τροφής μπορεί να είναι «δύσκολη» ή και επώδυνη. Το παιδί αγχώνεται, εκκρίνει αδρεναλίνη και αυτή με τη σειρά της οδηγεί σε μείωση της όρεξης.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι οι ώρες φαγητού είναι όσο το δυνατόν θετικότερες. Τρώμε σε ένα ήρεμο και ευχάριστο περιβάλλον, χωρίς φωνές και εντάσεις αλλά και με αποφυγή δωροδοκίας, επαιτείας ή επιβράβευσης, αφού κάτι τέτοιο μπορεί να έχει τα αντίστροφα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.
2. Η έλλειψη όρεξης μπορεί να είναι αποτέλεσμα των πολλών ενδιάμεσων γευμάτων – snacks. Τα παιδιά τρώνε όταν αισθάνονται πείνα. Αυτό δεν σημαίνει πως θα φάνε μεγάλη ποσότητα. Μερικές φορές ακόμα και μισό φρούτο ή 1 κρακεράκι μπορεί να είναι αρκετό για να ικανοποιήσει το αίσθημα της πείνας τους, αλλά και να οδηγήσει σε άρνηση για το κυρίως γεύμα. Όταν υπάρχει διαθέσιμη τροφή σε κοινή θέα συνέχεια, είναι πολύ εύκολο για το παιδί, όποτε αισθανθεί πως πεινάει ή ακόμα και όταν απλά περνάει μπροστά από την τροφή, να φάει. Το αποτέλεσμα είναι το παιδί να μην αισθάνεται ποτέ πραγματικά πεινασμένο και έτσι να μας φαίνεται πως έχουμε ένα ανόρεκτο παιδί, που όμως στην πραγματικότητα τρώει όλη μέρα, απλά δεν κάθεται ποτέ στο τραπέζι να κάνει ένα μεγάλο γεύμα. Όταν το μεσημεριανό δεν είναι έτοιμο και το παιδί σου, σου ζητάει κάτι να φάει, αντί να του δώσεις κάτι να τσιμπολογήσει, πρότεινε του να σε βοηθήσει να στρώσει το τραπέζι ή αν είναι πολύ μικρό δώσε του κάποιο μασητικό να απασχοληθεί. Δώσε χρόνο, μέχρι να ετοιμαστεί το φαγητό, χωρίς να το «ταΐσεις».
3. Αν αποκλείονται και οι δύο παραπάνω αιτίες, τότε θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο το παιδί να υποφέρει από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (γ.ο.π.), τροφική αλλεργία ή κάποιο άλλο πρόβλημα του γαστρεντερικού. Πολλά παιδιά, κυρίως νήπια και μωρά δεν ξέρουν πως είναι η κανονική πέψη (ανώδυνη), οπότε μπορεί και να μην παραπονιούνται ή να κλαίνε, αν πάντα πονούσαν. Αν είναι σε μια μόνιμη κατάσταση «πόνου» το μόνο που αντιλαμβάνονται είναι πως το φαγητό θα το καταστήσει χειρότερο. Και, αυτό σημαίνει ότι θα συνεχίσουν να αρνούνται να φάνε. Είναι επίσης πιθανό ότι ο εγκέφαλος δεν στέλνει καν σήματα πείνας, γιατί όταν δεν αισθάνεσαι καλά και πονάς, δεν αισθάνεσαι πείνα. Αυτός είναι ο τρόπος προστασίας του σώματος ώστε να ασχοληθεί με την προβληματική περιοχή του.
4. Απώλεια σύνδεσης. Και όμως υπάρχουν κάποια παιδιά που φαίνεται πως το μήνυμα της πείνας από το στομάχι στον εγκέφαλο δεν φτάνει ποτέ. Είναι σαν να μην υπάρχει επικοινωνία. Παράλογο και όμως μπορεί να συμβαίνει.
Μπορώ να δώσω κάτι να «ανοίξει» την όρεξη του παιδιού μου;
Ακόμα και εμείς που είμαστε κλινικοί διαιτολόγοι και γνωρίζουμε τη θεωρία, υπήρξαν στιγμές που αναρωτηθήκαμε αν υπάρχει κάποιο «μαγικό σκεύασμα» να ανοίξει την όρεξη του παιδιού μας. Όταν είσαι γονιός, ακόμα και αν γνωρίζεις τη θεωρία, είναι πολύ εύκολο να παρασυρθείς από την κλασική γονεϊκή αγωνία και να κάνεις πράγματα που παλαιότερα θεωρούσες υπερβολικά.
Πρέπει όμως να κατανοήσεις πως δεν έχεις ΚΑΝΕΝΑ λόγο ανησυχίας, αν το παιδί σου αναπτύσσεται κανονικά. Οι περισσότεροι παιδίατροι θα ανησυχήσουν για την όρεξη του παιδιού σου μόνο αν το βάρος του μειώνεται ή αυξάνεται υπερβολικά. Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιο σκεύασμα που να ανοίγει την όρεξη, οπότε το μόνο σκεύασμα που θα μπορούσε να προταθεί είναι η λήψη κάποια πολυβιταμίνης μόνο αν θεωρείται η διατροφή του παιδιού εξαιρετικά φτωχή και ελλιπής σε θρεπτικά συστατικά.
Πώς να αυξήσεις την όρεξη του παιδιού σου, ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ
Η αλήθεια είναι πως πάντα θα χρειαστείς την αντικειμενική άποψη του παιδιάτρου σου σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού σου. Οι μαμάδες, συχνά έχουμε την τάση να υπερβάλουμε από το άγχος μας και την υπερβολική αγάπη μας και προστασία για το παιδί μας.
Αν λοιπόν πρέπει να αυξήσεις την όρεξη του παιδιού σου ξεκίνησε με αυτά τα 5 απλά βήματα.
Πρόγραμμα: Πρώτα απ 'όλα, επειδή αυτό μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Προτείνουμε να σιγουρευτείς ότι το παιδί σου τρώει μόνο σε προγραμματισμένα μικρά ή μεγάλα γεύματα. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν προγραμματισμένα γεύματα ανά 2 – 3 ώρες. Φυσικά, το καλοκαίρι που κάνει ζέστη, μπορεί ένα παιδί και όχι μόνο να μην πεινάει για ένα μεγάλο γεύμα, αλλά να προτιμάει τα μικρότερα και συχνότερα γεύματα. Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε το «συνεχές τσιμπολόγημα» να αποτελείται από θρεπτικές τροφές. Σκέψου πως 2 κρακεράκια και ένα μικρό κουλουράκι μπορεί να καλύψει την όρεξη ενός παιδιού, όχι όμως και τις ανάγκες του σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Δοκίμασε να βάλεις ένα πρόγραμμα στη διατροφή του παιδιού σου, χωρίς όμως εκπτώσεις. Φτιάξε το ωράριο και μείνε σταθερός σε αυτό. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να υπάρχει πρόγραμμα και στον ύπνο του παιδιού, αφού πολλές φορές η εξάντληση και η νύστα στα παιδιά είναι λόγος να παραλείψουν το γεύμα τους. Η αλήθεια είναι πως θα εκπλαγείς από την τεράστια αλλαγή που μπορεί να συμβεί στην ποσότητα τροφής που θα καταναλώνει το παιδί σου σε δομημένα γεύματα και σνακς.
Νερό: Μην ξεχνάς το νερό. Είναι πολύ σημαντικό να προσφέρεις στο παιδί σου νερό, μεταξύ των γευμάτων, αντί για νερό ή γάλα. Τόσο το γάλα όσο και ο χυμός, μπορούν να προκαλέσουν κορεσμό αφού περιέχουν αρκετή ενέργεια. Όταν λοιπόν ένα παιδί, δεν έχει όρεξη και θέλουμε να το βάλουμε στο τραπέζι να φάει, είναι προτιμότερο να μην «πίνει» τις θερμίδες του. Αν όμως θέλεις να ενισχύσεις τη διατροφή του παιδιού σου, γιατί έχει πολύ χαμηλό βάρος, τότε μπορείς να συνδυάσεις τα γεύματα του με ένα ποτήρι γάλα ή φρέσκο χυμό.
Άσκηση/ δραστηριότητα: Τρέξιμο, κυνηγητό, παιδική χαρά, κολύμπι και κάθε είδους δραστηριότητα μπορεί να αυξήσει την όρεξη του παιδιού σου. Η ενασχόληση με βιντεοπαιχνίδια, τάμπλετ, κινητό, τηλεόραση, είναι καθιστικές δραστηριότητες που δεν απαιτούν ιδιαίτερη ενέργεια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της όρεξης, σε παιδιά με πολύ καλό μηχανισμό ρύθμισης της όρεξης. Βέβαια, όλοι έχουμε να περιγράψουμε περιστατικά είτε με εμάς πρωταγωνιστές στην παιδική μας ηλικία, είτε από τα παιδιά μας, όπου η ανάγκη για παιχνίδι καλύπτει την ανάγκη για τροφή. Όμως αυτό είναι πρόσκαιρο. Μπορεί το σνακ να ξεχνιέται και να μην σταματάει κανείς το παιχνίδι για να κάτσει να φάει, όμως όταν νυχτώσει και επιτέλους μαζευτούν τα παιδιά στο σπίτι και στο τραπέζι, τότε «ξυπνάει» η όρεξη και η ανάγκη για τροφή.
Τα μικρότερα παιδιά, χρειάζονται την άσκηση και το παιχνίδι, στη θάλασσα και στην παιδική χαρά, όμως πρέπει να προσέξεις, μήπως η νύστα υπερτερήσει της πείνας.
Άγνοια & Ευαισθητοποίηση Γνωρίζεις πως κάποια παιδιά δεν αναγνωρίζουν το αίσθημα της πείνας; Μπορείς να κάνεις την αρχή συζητώντας με το παιδί σου για το πώς αισθάνεται την κοιλιά του, άδεια ή γεμάτη. Καλό είναι να ξέρεις από πριν σε τι κατάσταση είναι το στομάχι του, έχοντας παρατηρήσει τα προηγούμενα γεύματά του. Έτσι, όταν έχουν περάσει 2 ώρες από το τελευταίο γεύμα, μπορείς να το ρωτήσεις πως αισθάνεται το στομαχάκι του, και αν δεν ξέρει τότε θα του επισημάνεις πως αυτό που αισθάνεται είναι ένα «άδειο στομαχάκι».
Όσο «χαζό» και αν φαίνεται η αλήθεια είναι πως αρκετά παιδιά που τσιμπολογούν όλη μέρα, δεν γνωρίζουν πως είναι το αίσθημα της πείνας. Αυτό αργότερα στη ζωή τους μπορεί να τα οδηγήσει ακόμα και στην παχυσαρκία.
Εξερεύνηση. Πολλά παιδιά με μειωμένη όρεξη δεν είχαν πολλές θετικές εμπειρίες με κάποια τρόφιμα ή μπορεί στην εισαγωγή των στερεών να υπήρξε κάποια δυσάρεστη εμπειρία είτε γευστική, είτε πνιγμού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να τους δώσεις την ευκαιρία να παίξουν και να εξερευνήσουν τα τρόφιμα που τους προσφέρεις. Μπορεί το τραπέζι, το χαλί και τα ρούχα να γίνουν χάλια, αλλά πίστεψέ μας, κάποια στιγμή θα τα θυμάσαι και θα χαμογελάς με νοσταλγία.
Για να ενθαρρύνεις την εξερεύνηση, δημιούργησε μαγειρικές δραστηριότητες για να βοηθήσεις το παιδί σου. Ξεκίνα από κάτι που σίγουρα του αρέσει, όπως μπισκότα βρόμης ή απλά κόψτε τα λαχανικά σε αστεία σχηματάκια ή απλά δημιουργήστε «τέχνη» με τα φρούτα, τα ζυμαρικά και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς. Σίγουρα στο διαδίκτυο θα βρεις πολλές ιδέες.
Μην ξεχνάς, πως για να πετύχεις το σκοπό σου θα πρέπει να οπλιστείτε οικογενειακώς με υπομονή και επιμονή.
Πώς να αυξήσεις την όρεξη ενός μωρού
Όταν το παιδί σου είναι μέχρι ενός έτους, χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση. Κάποιες από τις παραπάνω στρατηγικές δεν λειτουργούν στα μωρά. Ανάλογα με την ηλικία τους έχουν διαφορετικό πρόγραμμα σίτισης και ύπνου.
Το γάλα αποτελεί την αποκλειστική τροφή για τους πρώτους 6 μήνες και την κύρια πηγή θρεπτικών συστατικών μέχρι την ηλικία του πρώτου έτους. Όμως είναι σημαντικό τα μωρά να τρώνε «στερεές τροφές και να δοκιμάζουν στην ηλικία 10-11 μηνών.
Τι γίνεται όμως όταν ένα μωρό αρνείται το γάλα του; Συνηθέστερα, τα μωρά που δεν θέλουν το γάλα τους, όταν έχουν παλινδρόμηση οξέος, κάτι το οποίο μπορεί να είναι ολοφάνερο. Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί, αλλά συμβαίνει συχνά. Αν το μωρό σου ενώ πεινάει και τρώει βάζει τα κλάματα και μετά αρνείται να φάει, πριν κατηγορήσεις τον εαυτό σου για το αν είναι αρκετό το γάλα σου, αν θηλάζεις, ή αν είναι το σωστό μπιμπερό, μίλησε με το γιατρό σου και εξήγησέ του τα συμπτώματα.
Επίσης ένας άλλος λόγος, που ένα μωρό αρνείται το γάλα του είναι οι τροφικές αλλεργίες, όπως στα γαλακτοκομικά, στη σόγια, στους ξηρούς καρπούς και άλλα.
Μόλις ένα μωρό συμπληρώσει τους πρώτους 6 μήνες, μπορεί να ξεκινήσει την εισαγωγή και άλλων τροφών στη διατροφή του. Καλό είναι να έχεις ένα σταθερό πρόγραμμα που σερβίρεις τα στερεά και να προσπαθείς να τρως παράλληλα και εσύ. Εννοείται πως δεν περιμένεις να νυστάξει το μικρό σου. Η νύστα δενν είναι σύμμαχος της όρεξης.
Κατά τη διάρκεια των γευμάτων, Χρησιμοποίησε αυτό τον χρόνο και για εξερεύνηση, αφήνοντάς τα παιδιά να τρώνε σε όλο το δίσκο τους, ακόμα κι αν δεν το βάζουν στο στόμα τους. Είπαμε, μην σκέφτεσαι το λερωμένο πάτωμα, σκέψου θετικά και μακροπρόθεσμα, πως μεγαλώνεις ένα παιδί με διατροφική νοημοσύνη.
