Ο πυρετός είναι ένα συχνό σύμπτωμα στην παιδική ηλικία και ένας από τους λόγους που οι γονείς θα ανησυχήσουν και θα αναζητήσουν τον παιδίατρό τους.

Τι είναι ο πυρετός;

Πυρετός είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος άνω των 38°C. Το όριο αυτό μπορεί να διαφέρει ελαφρά, ανάλογα με το σημείο του σώματος που μετριέται η θερμοκρασία (μασχάλη, στόμα, πρωκτός, μέτωπο, αυτί). 

Σε ένα μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος, βρίσκεται ο εσωτερικός μας θερμοστάτης. Ο υποθάλαμος γνωρίζει ποια θερμοκρασία πρέπει να έχει το σώμα μας και στέλνει μηνύματα σε αυτό για να τη διατηρήσει έτσι. 

Ο πυρετός συμβαίνει όταν ο εσωτερικός μας θερμοστάτης αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος πάνω από το φυσιολογικό επίπεδο. 

Η θερμοκρασία μας αλλάζει κατά τη διάρκεια της ημέρας. Είναι συνήθως λίγο χαμηλότερη το πρωί και λίγο υψηλότερη το βράδυ. Μπορεί να ποικίλλει όταν τα παιδιά τρώνε, παίζουν, ασκούνται, μένουν στον ήλιο αρκετή ώρα, είναι σκεπασμένα με βαριά σκεπάσματα ή ακόμα και όταν είναι ντυμένα με πολλά ρούχα. Επίσης τα βρέφη έχουν φυσιολογικά, λίγο μεγαλύτερη θερμοκρασία από τα μεγαλύτερα παιδιά. 

Είναι επικίνδυνος ο πυρετός;                     

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο πυρετός ΔΕΝ είναι ασθένεια, αλλά ένα σύμπτωμα ή ένα σημάδι μιας ασθένειας. Είναι η φυσιολογική αμυντική απάντηση του σώματός μας σε έναν ενοχλητικό παράγοντα συνήθως ιό ή μικρόβιο. 

Ο πυρετός από μόνος του ΔΕΝ είναι επικίνδυνος και οι όποιοι κίνδυνοι δεν απορρέουν από αυτόν αλλά από το υποκείμενο νόσημα, την αιτία δηλαδή του πυρετού. 

Το ύψος και η συχνότητα του πυρετού δεν έχουν σχέση με τη βαρύτητα της ασθένειας. Είναι δυνατόν ένα παιδί να έχει 40°C πυρετό και να έχει μία απλή ίωση ενώ ένα άλλο να έχει 38,5°C και να έχει κάτι σοβαρότερο. 

Η βαρύτητα της ασθένειας πρέπει να αξιολογείται από τον παιδίατρο και συνδέεται με τη γενική κατάσταση του παιδιού, το χρώμα του δέρματος, την επικοινωνία του, τη δυνατότητα να ξυπνάει εύκολα, την ενυδάτωσή του, τη σίτιση και την ταχυκαρδία του. 

Αν το παιδί, παρόλο που έχει πυρετό, παίζει, γελάει και έχει καλή διάθεση είναι καλό σημάδι. 

Οι γονείς φοβούνται εγκεφαλική βλάβη από τον πυρετό. Αυτό όμως θα μπορούσε να συμβεί σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 41,5°C για αρκετή ώρα, πράγμα τελείως ασυνήθιστο. 

Ακόμα, φοβούνται τους πυρετικούς σπασμούς. Η αντιμετώπιση όμως του πυρετού δεν προλαμβάνει τους πυρετικούς σπασμούς, οι οποίοι συνήθως συμβαίνουν στο πρώτο πυρετικό κύμα της ασθένειας, πριν καν ο γονιός αντιληφθεί την ύπαρξη πυρετού. 

Πώς αντιμετωπίζουμε τον πυρετό;

Πρέπει να τονίσουμε ότι η αντιμετώπιση του υψηλού πυρετού ΔΕΝ θεραπεύει τη νόσο, ούτε βελτιώνει την πορεία της. Μάλιστα περιγράφεται ότι ο πυρετός συμβάλλει θετικά στην πορεία της λοίμωξης, βοηθάει δηλαδή το σώμα να αναρρώσει γρηγορότερα από τη λοίμωξη, παρότι προκαλεί κακουχία στο παιδί. 

Η χορήγηση αντιπυρετικών, για την ελάττωση της θερμοκρασίας, γίνεται για να αντιμετωπιστεί η κακουχία του παιδιού που συνοδεύει τον πυρετό και όχι το νόσημά του. 

Γι’ αυτό ΔΕΝ συστήνεται το ξύπνημα του παιδιού για χορήγηση αντιπυρετικού. Εφόσον ο πυρετός δεν το ξυπνάει, δεν το ξυπνάμε και εμείς. 

ΔΕΝ δίνουμε αντιπυρετικό όταν το παιδί έχει 37,5°C ή 38°C.

Δίνουμε αντιπυρετικό όταν ο υψηλός πυρετός του προκαλεί κλάμα, ανησυχία, ανορεξία, κακουχία, δυσφορία, κακή γενική κατάσταση. 

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε είναι η παρακεταμόλη (depon, panadol, apotel) και η ιβουπροφαίνη (algofren, nurophen). Ρωτήστε τον παιδίατρο σας για τη σωστή δόση των αντιπυρετικών. Αυτή εξαρτάται από το βάρος των παιδιών και όχι από την ηλικία τους. Συνήθως επιλέγουμε ένα από τα δύο αντιπυρετικά και, αν αυτό δεν λειτουργεί, αλλάζουμε κατηγορία αντιπυρετικού. Στις δύσκολες περιπτώσεις που υψηλός πυρετός επανέρχεται νωρίτερα από τις 5-6 ώρες, μπορούμε να εναλλάσσουμε την παρακεταμόλη με την ιβουπροφαίνη κάθε 3-4 ώρες. 

Τόσο η παρακεταμόλη όσο και η ιβουπροφένη έχουν το μέγιστο της δράσης τους μετά από 2 ώρες, ενώ η διάρκεια δράσης τους είναι 4-6 ώρες για την παρακεταμόλη και 6-8 ώρες για την ιβουπροφαίνη. 

Χρησιμοποιούμε πάντα σύριγγα ή δοσομετρικό κουταλάκι για να χορηγήσουμε τη σωστή δόση στο παιδί μας. 

Δεν δίνουμε ποτέ ασπιρίνη στα παιδιά για τον πυρετό.

Εκτός από την χορήγηση αντιπυρετικών …. 

- Ντύνουμε το παιδί μας με άνετα ρούχα ή του τα βγάζουμε. Εάν κρυώνει ή έχει ρίγος, καλό είναι να το σκεπάσουμε για λίγο μέχρι να σταματήσει να έχει ρίγος. 

- Φροντίζουμε το δωμάτιό του να έχει μία άνετη θερμοκρασία, όχι πολύ ζεστή ή πολύ κρύα. 

- Αν και πρόσκαιρα αποτελεσματικό, μπορούμε να του κάνουμε ένα χλιαρό μπάνιο 36-37°C. Αν όμως αρχίσει να τρέμει το βγάζουμε από το νερό και το σκεπάζουμε. 

- Δεν χρησιμοποιούμε παγοκύστεις, ούτε κρύα μπάνια. Επίσης δεν τρίβουμε το παιδί μας με οινόπνευμα. 

- Ενθαρρύνουμε το μεγαλύτερο παιδί μας να πίνει περισσότερα υγρά για να μην αφυδατωθεί. Στα μικρότερα δίνουμε συχνότερα υγρά, μητρικό γάλα ή ξένο γάλα. 

- Συστήνουμε στα παιδιά να ξεκουράζονται όσο το έχουν ανάγκη, χωρίς να τα πιέζουμε να ξαπλώσουν μόλις αρχίζουν να αισθάνονται καλύτερα. 

- Δεν τα πιέζουμε να φάνε εάν δεν έχουν διάθεση για φαγητό. 

- Τα κρατούμε στο σπίτι και επιστρέφουν στο σχολείο τους εφόσον είναι 1-2 24ωρα χωρίς πυρετό.

Πότε ζητώ ιατρική βοήθεια;

Τις περισσότερες φορές το παιδί με πυρετό μπορεί να παρακολουθείται από τους γονείς στο σπίτι. Ωστόσο είναι σημαντικό για τους γονείς να γνωρίζουν πότε το εμπύρετο παιδί τους χρειάζεται την εκτίμηση του παιδιάτρου τους. 

Καλέστε τον παιδίατρο σας όταν : 

- Το παιδί σας είναι μικρότερο από τριών μηνών και έχει θερμοκρασία πάνω από 38°C ακόμα και αν δείχνει σε πολύ καλή γενική κατάσταση. 

- Έχει πυρετό που διαρκεί πάνω από 3 μέρες ή πάνω από 24 ώρες, αν το παιδί είναι μικρότερο των 2 χρόνων. 

- Έχει-σε κάθε ηλικία- πυρετό πάνω από 39.5°C. 

- Έχει πυρετό μαζί με άλλα συμπτώματα όπως δυσκολία στην αναπνοή, δυσκαμψία στον αυχένα, πόνο στο αυτί, εξάνθημα, έντονο πονοκέφαλο, σπασμούς, συνεχείς εμετούς. 

- Δείχνει πολύ άρρωστο, είναι ληθαργικό με κακή γενική κατάσταση.

Όλα τα παιδιά και ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά που ξεκινούν παιδικό σταθμό, παρουσιάζουν κατά διαστήματα πυρετό. 

Στις περισσότερες περιπτώσεις, επανέρχονται στο φυσιολογικό μέσα σε λίγες μέρες. Για τα μεγαλύτερα μωρά και παιδιά η γενική τους κατάσταση μπορεί να είναι πιο σημαντική από την ανάγνωση στο θερμόμετρο σας. 

Αν ανησυχείτε όμως πολύ για οποιοδήποτε λόγο, αν αισθάνεστε ότι κάτι δεν πάει καλά με το παιδί σας και έχετε αμφιβολία, ακούστε το ένστικτό σας και επικοινωνήστε με τον παιδίατρο σας. 

Ο παιδίατρος σας θα το λάβει σοβαρά υπόψη του. 

Πένυ Ψυχογυιού

Παιδίατρος, Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Εξειδικευθείσα στην Β’ Πανεπιστημιακή Κλινική Νοσ. Παίδων Αγλαΐα Κυριακού