Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία νόσος που αποτελεί μάστιγα για τη δημόσια υγεία. Πάνω από ένα εκατομμύριο είναι επισήμως αυτοί που πάσχουν από διαβήτη και περισσότεροι από 1.000.000 είναι αυτοί που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ και 300.000 από αυτούς δεν το γνωρίζουν.

Η πάθηση αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα, εγκεφαλικό, τύφλωση, νεφρική ανεπάρκεια, ακρωτηριασμό των άκρων κ.α. Συνηθίζουμε να αναφερόμαστε στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι ως «παιδικό» διαβήτη γιατί συνήθως εμφανίζεται σε πολύ μικρές ηλικίες. Δυστυχώς, όμως, και ο διαβήτης τύπου ΙΙ (κάποτε τον έλεγαν «γεροντικό» διαβήτη) εμφανίζεται σε όλο και μικρότερες ηλικίες.

Ο καθιστικός τρόπος ζωής, η κακής ποιότητας διατροφή αλλά και η αύξηση της παχυσαρκίας είναι οι συνήθεις ύποπτοι που ευθύνονται κατά κύριο λόγο για την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ.

Μία ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ του φυσιολογικού σακχάρου και του σακχαρώδους διαβήτη είναι ο προδιαβήτης. Ο προδιαβήτης αναγνωρίζεται από τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

1. Σάκχαρο νηστείας (δηλαδή οι τιμές της γλυκόζης αίματος όταν δεν έχει προηγηθεί γεύμα) είναι 100-125mg/dl (ενώ οι φυσιολογικές τιμές δεν ξεπερνούν τα 100mg/dl).
2. Το σάκχαρο στις 2 ώρες μετά τη δοκιμασία ανοχής στη γλυκόζη είναι 141-200mg/dl (ενώ κανονικά δεν ξεπερνούν τα 140mg/dl).

Ο προδιαβήτης είναι ένα πρώτο μήνυμα ότι τα άτομα αυτά βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη. Η έγκαιρη αντιμετώπισή του είναι μία ευκαιρία που έχουν όσοι το ανακαλύπτουν εγκαίρως για να προλάβουν σοβαρότερες ασθένειες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και το εγκεφαλικό.

Ποιοι είναι πιθανότερο να εμφανίσουν προδιαβήτη;

1. Άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα
2. Άτομα που έχουν ήδη ένα μέλος της οικογένειας με σακχαρώδη διαβήτη
3. Άτομα που κάνουν καθιστική ζωή
4. Γυναίκες που έχουν εμφανίσει διαβήτη κύησης
5. Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Τι σχέση μπορεί να έχει ο προδιαβήτης με το παιδί μου;

Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι όλο και περισσότεροι έφηβοι (14-17 ετών) και νέοι ενήλικες (18-25 ετών) εμφανίζουν προδιαβήτη. Στην έρευνα επίσης, φάνηκε ότι οι έφηβοι και νέοι με προδιαβήτη είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν παράλληλα και υψηλή χοληστερόλη, μεγαλύτερες αποθήκες λίπους και υπέρταση.

Τι θα πρέπει να κάνω, αν πιστεύω ότι το παιδί μου μπορεί να έχει προδιαβήτη;

Καταρχάς πρέπει να το συζητήσεις με το γιατρό. Εκείνος είναι ο μόνος ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διάγνωση του προδιαβήτη. Στη συνέχεια καλό είναι να βοηθήσεις το παιδί να ακολουθεί έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Για την πρόληψη ή την αντιμετώπιση του προδιαβήτη είναι απαραίτητο το παιδί:

1. Να κινείται περισσότερο. Παρόλο που στην παιδική ηλικία το ποσοστό των παιδιών που αθλούνται είναι μεγαλύτερο στις ημέρες μας απ’ ότι παλιότερα, παρολαυτά οι έρευνες δείχνουν ότι οι έφηβοι συχνά σταματάνε την άθληση. Οι κύριοι λόγοι είναι η ενασχόλησή τους με τις οθόνες, το βαρύ καθημερινό τους πρόγραμμα αλλά και οι συνήθειες της παρέας τους. Συζήτησε με το παιδί σου για τον προδιαβήτη και βοήθησέ το να καταλάβει ότι η άσκηση είναι σημαντική όσο και ευχάριστη. Γίνε εσύ το πρότυπό του αλλά και η παρέα του στην κίνηση.
   
   
   
   
   
2. Να έχει φυσιολογικό σωματικό βάρος. Όσο υγιεινά και αν τρώει, αν το παιδί σου τρώει περισσότερο απ' όσο χρειάζεται, θα έχει και αυξημένο σωματικό βάρος. Βοήθησέ το να μάθει να τρώει λιγότερο, καθοδήγησέ το ή επισκεφτείτε έναν ειδικό. Οι βάσεις για μία καλύτερη υγεία μπαίνουν από την παιδική και την εφηβική ηλικία. Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου τόσο για τον προδιαβήτη όσο και για το διαβήτη και τα καρδιαγγειακά.
3. Να επιλέγει καθαρή και αγνή τροφή. Το παιδί αλλά και ολόκληρη η οικογένεια πρέπει να καταναλώνει περισσότερα λαχανικά, όσπρια και φρούτα. Επιλέγετε δημητριακά (ψωμί, ζυμαρικά κλπ) ολικής άλεσης και μειώστε την κατανάλωση αρτοσκευασμάτων πλούσιων σε ζάχαρη και trans λιπαρά οξέα (κρουασάν, ντόνατς, μπισκότα, κλπ). Τα έτοιμα, πλούσια σε λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη σνακ προκαλούν αύξηση βάρους. Μάθε στο παιδί σου να επιλέγει καλύτερα σνακ, όσο το δυνατόν σπιτικά. Φρόντισε να του έχεις πάντα εύκολα διαθέσιμα σπιτικά σνακ, ώστε να στρέφεται σε αυτά την ώρα που πεινάει. Και οι έφηβοι πεινάνε πολύ! Και συνέχεια! Εκπαιδευτείτε να διαβάζετε σωστά τις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων και μη διαβάζετε μόνο τους ισχυρισμούς στο μπροστινό μέρος του πακέτου. Ένα κουτί μπισκότα «πλούσιο σε φυτικές ίνες» μπορεί να περιέχει μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, αλατιού και trans λιπαρών οξέων.
4. Να κοιμάται περισσότερο και καλύτερα. Η έλλειψη ύπνου προάγει την παχυσαρκία και δυσκολεύει τον οργανισμό να μεταβολίσει τη γλυκόζη. Συζήτησε με το παιδί σου την αναγκαιότητα να κοιμάται καλά και αρκετά και βοήθησέ το να οργανώνει αποδοτικότερα την ημέρα του, ώστε να τελειώνει τα σχολικά του καθήκοντα αλλά και τις αγαπημένες του ασχολίες (αθλήματα, οθόνες κλπ) εγκαίρως, ώστε να κοιμάται τουλάχιστον 8 ώρες. Επίσης, είναι σημαντικό να τηρεί ένα πρόγραμμα ύπνου. Έχει φανεί ότι όταν κοιμόμαστε προγραμματισμένα τις ίδιες περίπου ώρες καθημερινά, ο ύπνος μας έχει μεγαλύτερα οφέλη στην υγεία μας.

Στις ημέρες μας ο διαβήτης τύπου ΙΙ δεν είναι πια «γεροντικός». Ο διαβήτης αλλά και ο προδιαβήτης αφορούν όλο και περισσότερους νέους και αφήνουν άσχημα μηνύματα για την πορεία της υγείας του παιδιού. Ολόκληρη η οικογένεια πρέπει να στηρίξει την προσπάθεια για έναν πιο υγιεινό και ισορροπημένο τρόπο ζωής και διατροφής.

Βιβλιογραφία

https://www.cdc.gov/diabetes/basics/prediabetes.html

Andes LJ, Cheng YJ, Rolka DB, Gregg EW, Imperatore G. Prevalence of Prediabetes Among Adolescents and Young Adults in the United States, 2005-2016. JAMA Pediatr. Published online December 02, 2019. doi:https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2019.4498