Γράφει η Πένυ Ψυχογυιού
Παιδίατρος
Πτυχ. Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Εξειδικευθείσα Νοσ. Παίδων "Αγλαΐα Κυριακού"

Ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα των ημερών μας.

Τα εμβόλια θεωρούνται ευρέως μία από τις μεγαλύτερες εφευρέσεις της ανθρωπότητας, ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του 20ου αιώνα.

Από την γέννησή μας, ιοί και μικρόβια προσβάλλουν το σώμα μας, με αποτέλεσμα την πρόκληση λοιμώξεων.

Ο σοφός  οργανισμός μας έχει σαν άμυνα του, για τους ξένους εισβολείς, το ανοσοποιητικό σύστημα.

Όταν αυτό αντιληφθεί έναν ξένο εισβολέα, π.χ. ιό - που τον λέμε αντιγόνο - ετοιμάζει πρωτεΐνες για να τον εξουδετερώσει.

Οι πρωτεΐνες αυτές που είναι ειδικές για το συγκεκριμένο αντιγόνο, λέγονται αντισώματα.

Σε περίπτωση μελλοντικής προσβολής από το ίδιο αντιγόνο, παράγονται από τον οργανισμό - που έχει μνήμη από την πρώτη λοίμωξη- γρήγορα και σε μεγαλύτερη ποσότητα αυτά τα αντισώματα. Έτσι αντιμετωπίζει τον εισβολέα και προφυλάσσεται από τη λοίμωξη. Την πρώτη φορά έχει νοσήσει τη δεύτερη λιγότερο ή καθόλου.

Τα εμβόλια εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα να αναγνωρίζει και να εξουδετερώνει τους συγκεκριμένους εισβολείς.

Τα εμβόλια δρουν σαν αντιγόνα για τον ανοσοποιητικό μας σύστημα. Έτσι μετά τον εμβολιασμό παράγονται αντισώματα έναντι του αντιγόνου, τα οποία είναι έτοιμα για μεγαλύτερη και ταχύτερη παραγωγή όταν ο πραγματικός και ζωντανός εισβολέας - ιός η μικρόβιο- προσβάλλει τον οργανισμό μας.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι εμβολίων. Μπορεί να περιέχουν νεκρούς ή εξασθενημένους μικροοργανισμούς, πρωτεΐνες ή τοξίνες από αυτούς.

Είναι δύσκολο να εκτιμήσουμε πλήρως πώς τα εμβόλια έφεραν την επανάσταση στη σύγχρονη ιατρική.

Είναι γεγονός όμως πως έχουν βοηθήσει να σωθούν εκατομμύρια ζωές.

Πριν από λίγες γενιές οι άνθρωποι ζούσαν υπό την συνεχή απειλή θανατηφόρων μολυσματικών ασθενειών.

Στις μέρες μας υπολογίζεται ότι αποφεύγονται ετησίως 2 με 3 εκατομμύρια θάνατοι λόγω των εμβολίων.

Και αν καταφέρουμε να βελτιώσουμε την εμβολιαστική κάλυψη, θα αποφευχθούν άλλο ένα 1,5 εκατομμύριο θάνατοι ετησίως.

Αλλά δεν συμφωνούν όλοι με αυτό!!

Τα τελευταία χρόνια πολλοί γονείς, ακολουθώντας ένα αντιεμβολιαστικό κίνημα, επιλέγουν να εγκαταλείψουν εμβολιασμούς για τα παιδιά τους για πολλούς και διαφορετικούς λόγους.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επανεμφάνιση μολυσματικών ασθενειών που είχαν σχεδόν εξαφανιστεί.

Η ιστορία είναι αυτή που θα μας βοηθήσει να δούμε πιο καθαρά την αλήθεια.

Το πρώτο εμβόλιο στην ιστορίας της ανθρωπότητας ήταν το εμβόλιο της  ευλογιάς.

Η ευλογιά ήταν η πιο θανατηφόρα μεταδοτική ασθένεια που πέρασε ποτέ από τη γη.

Την προκαλούσε ένας ιός.

 Μάστιζε τον κόσμο για χιλιάδες χρόνια.

Υπολογίζεται ότι σκότωσε περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους.

Κανένας από μας-ευτυχώς - δεν έχει δει αυτή την τόσο βασανιστική και θανατηφόρα ασθένεια.

Το 1980 ανακοινώθηκε επίσημα η εξαφάνιση της και αυτό χάριν του εμβολίου κατά της ευλογιάς.

Η πιο γνωστή φωτογραφία της εποχής. Ένα παιδί με ευλογιά και ένα εμβολιασμένο!

Ο Edward Jenner ένας νεαρός γιατρός το 1796, μετά από παρατήρηση και πείραμα, ανακάλυψε το πρώτο εμβόλιο στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Αμφισβητήθηκε πάρα πολύ, από την πολιτεία, τους επιστήμονες, την εκκλησία, τον κόσμο ολόκληρο. Δικαιώθηκε δέκα χρόνια μετά το θάνατό του .

Η ευλογία μετά τον καθολικό εμβολιασμό είναι παρελθόν!

Η πολιομυελίτιδα μία άλλη εξαιρετικά μολυσματική ασθένεια.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 υπήρχαν στην Αμερική 16.000 περιπτώσεις ετησίως με πάνω από 1.800 θανάτους. Μετά τον εμβολιασμό, άρχισαν να μειώνονται τα περιστατικά μέχρι το 1979, οπότε καταγράφτηκε το τελευταίο περιστατικό πολιομυελίτιδας στις ΗΠΑ.

Η ιλαρά, μια άλλη μολυσματική ιογενής νόσος. Στις αρχές του 1900 υπήρχαν στις ΗΠΑ, περισσότερα από 500.000 κρούσματα ιλαράς με 400 θανάτους ετησίως.

Σήμερα σχεδόν δεν υπάρχουν θάνατοι στις ΗΠΑ από ιλαρά. Και δεν είναι μόνο οι θάνατοι που αποφεύχθηκαν με το εμβόλιο αλλά και κώφωση, εγκεφαλίτιδα, διανοητική αναπηρία και πολλές άλλες επιπλοκές.

Οι  φόβοι για την ασφάλεια των εμβολίων είναι κατανοητοί. Πολλοί γονείς ανησυχούν για πιθανούς κινδύνους και παρενέργειες. Οι έρευνες όμως δείχνουν ότι οι περισσότεροι φόβοι είναι αβάσιμοι.

Ας δούμε τους συχνότερους μύθους για τα εμβόλια που είναι αβάσιμοι.

- Τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό.

Ο διαδεδομένος φόβος ότι τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό προήλθε από μία μελέτη το 1997 που δημοσιεύτηκε από έναν Βρετανό χειρουργό.

Το άρθρο δήλωνε, ότι το εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς αυξάνει τον αυτισμό στα παιδιά.

Το άρθρο είχε πολλά σφάλματα και ο συγγραφέας, όπως αποδείχτηκε, οικονομικό κίνητρο. Το μεν άρθρο αποσύρθηκε, ο δε συγγραφέας έχασε την ιατρική του άδεια.

Δυστυχώς, όμως, προκάλεσε καταιγίδα παραπληροφόρησης.

Έκτοτε πραγματοποιήθηκαν πολλές και σημαντικές μελέτες με μεγάλες ομάδες παιδιών .

Καμία δεν βρήκε σχέση μεταξύ οποιουδήποτε εμβολίου και της πιθανότητας εμφάνισης αυτισμού.

-Δεν είναι απαραίτητο να εμβολιάζουμε τόσο νωρίς.

Οι ασθένειες που αποτρέπουν τα εμβόλια είναι πιο θανατηφόρες στα μωρά παιδιά.

 Έτσι η καθυστέρηση των εμβολίων έως ότου τα παιδιά μεγαλώσουν, θέτει απλώς σε μεγαλύτερο κίνδυνο την υγεία τους και τη ζωή τους.

-Το ανοσοποιητικό σύστημα των βρεφών δεν μπορεί να χειριστεί τόσα εμβόλια.

Τα μωρά εκτίθενται σε αμέτρητα μικρόβια και ιούς καθημερινά. Το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι στην πραγματικότητα πολύ ισχυρό και τα κύτταρά του ανανεώνονται διαρκώς.

Ακόμα και αν όλα τα εμβόλια χορηγούνταν ταυτόχρονα θα χρησιμοποιούσε λίγο περισσότερο από το 0,1% της ικανότητάς του.

-Η φυσική ανοσία είναι καλύτερη από την ανοσία που αποκτήθηκε από τα εμβόλια.

 Σε μερικές περιπτώσεις το να αρρωστήσει ένα παιδί, οδηγεί σε ισχυρότερη ανοσία από έναν εμβολιασμό.

Όμως αν αρρωστήσει, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της βαριάς νόσησης και την πιθανότητα μόνιμης αναπηρίας ή θανάτου από την ασθένεια.

-Τα εμβόλια περιέχουν τοξίνες που δεν είναι ασφαλείς.

Η δοσολογία είναι τα πάντα όταν μιλάμε για τοξικότητα. Ακόμα και το νερό μπορεί να είναι τοξικό σε μεγάλες δόσεις.

Ίχνη πρόσθετων χημικών ουσιών που υπάρχουν στα εμβόλια, εξασφαλίζουν ότι τα εμβόλια είναι στείρα και αποτελεσματικά. Είναι τοξικές  μόνο σε πολύ υψηλότερες δόσεις.

-Η καλύτερη υγιεινή και υγεία είναι οι πραγματικά υπεύθυνοι για τη μείωση των λοιμώξεων και όχι τα εμβόλια.

Η καλύτερη υγιεινή, η διατροφή και τα αντιβιοτικά βοήθησαν πολύ στη μείωση των λοιμώξεων. Ο ρόλος όμως των εμβολίων δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.

- Τα εμβόλια μπορούν να μολύνουν το παιδί μου με τις ασθένειες που προσπαθούν να αποτρέψουν.

Τα εμβόλια ΔΕΝ προκαλούν ασθένειες και αυτό γιατί δεν περιέχουν ενεργούς ιούς ή μικρόβια.

Μπορούν να προκαλέσουν ήπια συμπτώματα, που μοιάζουν με αυτά της νόσου που προστατεύουν.

Όμως είναι λανθασμένη αντίληψη ότι αυτά τα συμπτώματα είναι λοίμωξη.

-Ο μη εμβολιασμός του παιδιού μου επηρεάζει μόνο το παιδί μου.

Δυστυχώς αυτό δεν είναι αλήθεια και αυτό εξηγείται παρακάτω.

- Δεν χρειάζεται να εμβολιαστούν επειδή δεν υπάρχουν πια οι αρρώστιες .

Όταν η πλειοψηφία των ανθρώπων έχει εμβολιαστεί, υπάρχει η «ανοσία της αγέλης».

Λόγω αυτής, ακόμα και οι μη εμβολιασμένοι, επειδή είναι λίγοι, προστατεύονται.

Αλλά αν πάρα πολλοί άνθρωποι σταματήσουν να εμβολιάζουν τα παιδιά τους, συμβάλλουν σε ένα συλλογικό κίνδυνο και ανοίγουν ευκαιρίες σε ιούς και μικρόβια να εξαπλωθούν.

Η διακοπή, στις μέρες μας, του εμβολίου της ιλαράς σε διάφορα κράτη, προκάλεσε σημαντικές επιδημίες ιλαράς.

Η ζωή ήταν πολύ σκληρή, ειδικά για τα παιδιά, πριν από τα εμβόλια. Μεγάλος αριθμός παιδιών χάθηκε από ασθένειες όπως η ιλαρά, ο κοκκύτης, η ερυθρά, ο τέτανος και πολλές άλλες.

Σήμερα όλες αυτές οι ασθένειες προλαμβάνονται εντελώς με μία απλή ένεση.

Ας φροντίζουμε λοιπόν για το καλό των παιδιών μας αλλά και το κοινό καλό.